Marubunta is in eerste instantie niet een spel wat ik gekocht zou hebben, zei het niet voor twee kleine woorden op de voorkant – Reiner Knizia. Net zoals je met boeken een auteur kan volgen, of met films een regisseur, volg ik met bordspellen een aantal ontwerpers op de voet. Reiner Knizia heeft inmiddels 700 spellen op zijn naam, waaronder een aantal tijdloze klassiekers zoals Ra en Eufraat en Tigris. Hoe verhoudt Marabunta, de jongste telg in de Knizia familie, zich tot deze grootmachten? Laten we een kijkje nemen!

De pitch is licht intrigerend: het idee is dat twee mierenlegers elkaar te lijf gaan, in de hoop zo territorium te winnen en voedsel te verzamelen voor hun kolonie. Dat doen ze door elke beurt verder en verder uit te breiden over de kaart, en cupcakes te verzamelen. Spelers kunnen echter niet zomaar beslissen wat ze elke beurt gaan doen ; je lot wordt bepaald door zes dobbelstenen en een enkele tegel met een actie erop. Je rolt een hand dobbelstenen, verdeelt die in twee groepjes, en probeert zo je tegenstander te slim af te zijn. Je weet wel, net als in een docu op National Geographic. Laten we deze mierenhoop eens onder de loep nemen.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Zo werkt Marabunta

Marubunta combineert drie dingen die je zelden samen ziet: area control (gebieden bezetten zoals in Risk), I-split-you-choose (waarbij je iets in twee groepjes verdeelt en de ander laat kiezen welke groep ze willen) en roll and write. Ik schreef laatst dat ik dacht klaar te zijn met dit genre, maar ook van deze kan ik geen genoeg krijgen! Ondanks dat deze mix van elementen wat onorthodox is, is Marubunta in de kern eenvoudig. Rol de dobbelstenen, verdeel ze in twee groepen (samen met een speciale actie tegel), en hoop dat je tegenstander een sterk groepje voor je laat liggen. Vervolgens gebruik je de dobbelstenen die je terugkrijgt om gebieden op het gedeelde bord in te nemen.

Dat gedeelde bord is waar de echte magie plaatsvindt. Op de dobbelstenen staan verschillende dingen: cijfers (tussen de 0 en de 3), een vlag en een krat met voorraden. Kratten en vlaggen kan je afstrepen voor (respectievelijk) bonussen of punten. De getallen gebruik je om als een soort… nou ja, mierenkolonie op het bord gebieden in te nemen. De twist zit hem erin dat je de getallen alleen naast een ander getal mag schrijven, en dat alle getallen (behalve de 0) alleen in een bepaald gebied opgeschreven mogen worden. Dat zorgt voor allemaal moeilijke vragen tijdens het spelen. Dat maakt Marabunta echt een blijver, aangezien je steeds wat nieuws moet verzinnen.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat is hier dan bijzonder aan?

Area control en I-split-you-choose zijn een rare combi met roll and write, maar het werkt heel goed. Het innemen van gebieden op een kaart en het inkleuren van vakjes is nog niet zo gek, het zit hem hier in het verdelen van de dobbelstenen. Je bent daardoor steeds bezig met het ontwaren van de motieven van je tegenstander; wat gaan zij willen, en hoe zorg ik ervoor dat ik ook krijg wat ik wil? De activiteit op hun bordje is daardoor heel belangrijk. Dit is zonder twijfel de meest interactieve roll and write die ik gespeeld heb!

Die noodzaak om in het hoofd van je tegenstander te kruipen maakt Marabunta ook retespannend. De kaart is klein, de middelen schaars en de marges smal. Je moet dus proberen om zo veel mogelijk actie uit elke dobbelsteen te knijpen. Daarnaast is het invullen van de vlaggetjes ook iets waardoor je tegenstander weet waar jij gaat proberen je punten te halen. Dat zorgt voor felle competitie op kleine delen van het bord, waardoor dit sterk abstracte spel toch ineens tot leven lijkt te komen. Geen slechte prestatie voor een spel waar je alleen bolletjes inkleurt en getalletjes priegelt.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

De productie onder de loep

We moeten echter ook even naar de mindere kant kijken; bij Marabunta is dat de productie. Bordspellen gebruiken vaak blauw en rood als tegengestelde kleuren, maar bij Marabunta zorgt dat ervoor dat een deel van het spel bij slecht licht onleesbaar is. Ik begrijp niet waarom ze je een rode stift geven om op een oranje bord te schrijven, aangezien je nauwelijks kan zien wat je aan het doen bent. Het feit dat een hoop kleuren bij slecht licht niet van elkaar te onderscheiden zijn, helpt ook niet mee.

Daarbij is er niet genoeg rekening gehouden met mensen die kleurenblind zijn. Er staan wel symbolen op het bord, maar die zijn zo klein dat je ze nauwelijks uit elkaar kan houden. Neem als voorbeeld het bordje hieronder. Elke kleur heeft een symbool in de achtergrond staan, maar ik kan ze niet terugvinden. Ze staan ook in de vlaggen, maar dat zag ik ook pas na drie keer spelen. Andere uitgevers (zoals Bombyx) hebben inmiddels goed in de vingers hoe je hiermee om moet gaan, maar uitgever Space Cowboys heeft niet genoeg gedaan om dat kunstje af te kijken. Heel erg jammer, aangezien je Marabunta nu eigenlijk alleen bij perfect licht goed kan spelen.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Tilt boven zijn gewicht

Dat gezegd hebbende ben ik toch groot fan van Marabunta. Het voelt gewoon alsof er veel spel in dit kleine doosje zit! Je bent steeds interessante keuzes aan het maken, maar moet ook heen en weer blijven wisselen tussen ‘kiezen’ en ‘delen’. Beide helften van het ‘I-split-you-choose’ deel leveren keuzes op waarbij het niet bij nagelbijten blijft. Bij het verdelen moet je steeds nadenken over hoe waardevol je tegenstander bepaalde dingen vindt, en bij het kiezen ben je jezelf steeds aan het afvragen wat je tegenstander van plan is. Een heel belonend spel voor mensen die strategisch kunnen denken, en snel kunnen inschatten wat bepaalde dingen waard zijn en hoe ze rommel om kunnen zetten in goud.

Je moet echter wel opletten dat je nieuwe spelers goed meeneemt in de strategieën die je bij Marabunta hebt. Ik maakte de fout om een medespeler de eerste keer niet uit te leggen waarom ik mijn nummers op de grenzen van drie kleuren neerzette (dat was zodat ik voortaan overal heen kon), waardoor die speler eigenlijk gelijk al achter liep. Doordat ik ook gelijk op de cupcakes dook (die scoren namelijk punten én zorgen ervoor dat het spel stopt) was ik niet echt meer in te halen. Heel erg jammer, aangezien ík dacht dat het redelijk gelijk op ging. Neem je nieuwe spelers dus mee in je denkproces; de strategieën in Marabunta zijn niet altijd even transparant.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Gameplay: Marabunta heeft een unieke combinatie aan mechanics, waardoor het fris en verrassend aanvoelt. Die mechanics komen daarnaast ook heel goed samen, waardoor het spel uitdagend en belonend aanvoelt om te spelen. Een echt schot in de roos.

Kwaliteit: de speelbordjes, fiches en dobbelstenen zijn van hoge kwaliteit. De stiften die meegeleverd zijn, kunnen wel een keer gewisseld worden voor een betere kwaliteit. Dat is echter het enige puntje kritiek dat ik heb; zelfs de insert in de doos is zorgvuldig gemaakt. Een product waar zorg vanaf straalt.

Vormgeving: de vormgeving laat helaas grote steken vallen, wat verrassend is gezien hoe goed de kwaliteit is. Dit spel is slecht speelbaar voor mensen die kleurenblind zijn, en is ook slecht speelbaar als je licht niet op en top geregeld is. Erg jammer, aangezien de rest van het spel zo goed verzorgd is.

Interactie: je bent constant met elkaar in gevecht, en moet daarbij ook actief je best doen om niet weggeblazen te worden door je tegenstander. Zelfs als je ervoor kiest om beide één deel van de kaart te gebruiken, dan nog moet je door het kiezen en verdelen van dobbelstenen met elkaar de strijd aan gaan. Ik ben hier dol op!

Handleiding: de handleiding is duidelijk opgesteld en laat weinig ruimte voor onduidelijkheden. Goede plaatjes, vlot geschreven en hij neemt je aan de hand mee door de regels. Na één keer lezen, had ik het in de vingers.

Bonus: ik geef dit spel bonuspunten voor het feit dat het zo veel spel in zo’n klein doosje heeft weten te persen. Het is niet perfect, maar ik ga hier veel plezier aan beleven.

Marabunta weet door een unieke combinatie aan ingrediënten een hoop te doen met relatief weinig – het handelsmerk van Reiner Knizia! Het weet zoiets banaals als getallen in een vakje zetten om te toveren in een heus potje oorlogvoeren, ook al gaat het dan om het veroveren van blaadjes en cakejes. Ik hoop dat dit spel de aandacht gaat krijgen die het verdient, aangezien het zijn geld meer dan waard is… mits je niet kleurenblind bent en een goede lamp boven de tafel hebt.

Wat ik nog meer kwijt wil

Reiner Knizia staat erom bekend dat hij spellen kan maken die veel doen met weinig regels, en dat is bij Marabunta ook weer zo. De kans is groot dat je ook een spel van hem in de kast hebt staan! Heb je LLAMA, De Zoektocht Naar El Dorado, Lost Cities of My City in de kast, dan heb je een spel van Reiner Knizia. Het is af en toe lastig om alles wat hij maakt bij te houden, maar spelletjes zoals Marabunta helpen me onthouden waarom ik het toch probeer. Kijk voor de grap eens in je eigen spellenkast of jij ook meerdere spellen van dezelfde designer hebt, zodat je misschien ook mensen hebt om op te blijven letten!

Het voelt een beetje zeurderig om zo lang stil te staan bij mensen die kleurenblind zijn, maar het is een probleem waar relatief makkelijk rekening mee te houden is. Uitgeverij Bombyx gebruikt ColorAdd, een systeem wat heel gebruiksvriendelijk is en veel duidelijker is dan de kleine symbooltjes die we terugzien bij Marabunta. Ik zou zo graag zien dat meer uitgevers hier gebruik van maken, aangezien het maar een kleine investering is. Op deze manier kunnen mensen zoals mijn zwager ook de leuke spellen doen die ze maken.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat vind jij?

Heb jij designers die je volgt, of kijk je daar niet echt naar? Wanneer heeft een mierenkolonie voor de laatste keer jouw picknick verpest? Zijn roll-and-write games echt uitgekauwd, of moet ik nu toch toegeven dat er nog leven in dit genre zit? En natuurlijk, wat vind jij van Marabunta?! Laat het me vooral weten in de comments!