Ik ben een megafan van Social Deduction, Hidden Role en blufspellen. Elke donderdagavond, op de bordspellenavond, probeer ik zo’n spel op tafel te krijgen. Er zijn duizenden spellen zoals Weerwolven van Wakkerdam, en na grondig testen is dit mijn top zeven!

Ik weet bijna zeker dat je in dit artikel een paar bordspellen tegenkomt die je nog niet eerder hebt gezien. Laat me beginnen met een korte opsomming van bordspellen die je níet in dit artikel vindt, maar die ik wel het vermelden waard vind.

Weerwolven één nacht: Een kortere versie van Weerwolven van Wakkerdam. Je jaagt op de weerwolven, en wil er in één nacht in ieder geval een afmaken. Iedereen krijgt een rol, die een speciale actie kan doen. Zo heeft iedereen een beetje informatie, die je samen moet voegen om erachter te komen wie de wolven zijn. Bonustip: download de officiele app! Die kan het hele spel leiden.

Love Letter: Een spel waarin je probeert te raden welke rol elke speler heeft. Gebruik de actie van je rol om anderen uit te schakelen, zodat jij in je eentje overblijft. Persoonlijk ben ik altijd wel in voor een potje, maar hij staat niet in mijn top 7.

Spyfall: Heerlijk voor in een kroeg. Iedereen weet de locatie, behalve de spion. Door elkaar vragen te stellen, moet je erachter komen wie die spion is. Weet de spion aan de hand van de vragen wat de locatie is, dan wint die. Wordt die ontdekt, verliest die en winnen de andere spelers. Weliswaar een tof spel, maar hij komt niet zo vaak uit de kast bij mij… Jammer!

Goed, dan nu mijn échte favorieten uit deze genres. Nog een laatste toevoeging: de top 7 staat niet specifiek in volgorde, hoewel ik moet zeggen dat de nummer 1 bij mij wél het meest op tafel komt. Klaar? Let’s go!

Scape Goat

Je bent onderdeel van een bende die een bank heeft beroofd. Het enige probleem is, één iemand moet de zondebok worden en voor jullie misdaad opdraaien. Gelukkig weet iedereen wie ze voor het blok gaan zetten. Hoe dat werkt? Er wordt met twee dobbelstenen gegooid. Hierdoor kan elke speler in hun tabel kijken wie de zondebok wordt. Iedereen ziet dezelfde speler, behalve de zondebok. Die ziet een heel andere speler. Zo kan het zijn dat het hele team denkt dat ze groen als zondebok hebben, terwijl groen overtuigd is dat-ie geel gaat framen. Het enige probleem: niemand weet zeker of zij degene zijn die een andere kleur zien, of dat ze bij het team horen.

Je hebt dus geen perfecte informatie en moet middels de acties van alle spelers zien te herleiden dat jij níet de zondebok bent. Klopt het niet? Dan kun je in je beurt naar de politie stappen. Was jij de zondebok? Dan win je! Was je dat niet? Dan wint de zondebok. Maar, als de andere spelers denken dat ze genoeg bewijs hebben om jou voor de misdaad op te laten draaien, kunnen ze beginnen met framen. Draaien alle spelers de juiste kleur open, dan is de heist gelukt!

Dit spel brengt een heerlijke onzekerheid met zich mee. Het is toch megaduidelijk dat blauw even heel hard wordt genept? Hoe heeft blauw dat niet door?! En vervolgens blijkt het dat jij de zondebok bent. Shit. In dit spel is het niet gek als spelers snel achterdochtig worden. Want soms moet je bewijsstukken pakken, die je helemaal niet wil. Zo kan het zijn dat ineens alle bewijsstukken naar de rode speler op zijn. Dan lijkt het voor rood alsof die de lul is, terwijl iedereen misschien wel op groen zit.

Scape Goat speel ik met mijn bordspelvrienden, maar nét zo goed met mijn collega’s die nauwelijks bordspellen spelen. Echt een aanrader dus!

Lees jij dit lijstje, en denk je: ‘Melt moet echt dit spel eens proberen’, zet het dan vooral in de reacties hieronder! Ik ben altijd op zoek naar een nieuwe social deduction!

Secret Hitler

Dit is zo’n klassieker, dat bijna iedereen ‘m wel kent. Niet iedereen vindt dit een even leuk spel, vooral vanwege de thematiek. Geen zorgen, je kunt op Boardgamegeek ook gaan voor Secret Sith, of een ander thema dat je misschien meer aanspreekt. Dat kun je overigens ook gratis (en legaal) downloaden en zelf printen. Op aanraden van de makers van het spel zelf!

In Secret Hitler neem je de rol op van het Duitse parlement in 1930. Spelers krijgen een rol als Liberal, of Fascist. Eén speler krijgt ook nog de rol Hitler toegediend. Vervolgens ga je met z’n allen wetten doorvoeren. De president kiest een bondskanselier, pakt van de trekstapel drie kaarten. Op deze kaarten kunnen maar twee dingen staan: een liberale wet, of een fascistische wet. De president legt er één af, en geeft de kaarten aan zijn kanselier. Die mag vervolgens een keuze maken en daadwerkelijk een wet doorvoeren.

Je begrijpt dat er in dit spel enorm veel wordt gelogen en bedrogen, social deduction op z’n best. “Nee, ik heb de kanselier écht één liberale en één fascistische wet gegeven.” “Ik meen het, de president is écht niet te vertrouwen. Ik heb helemaal geen keuze gehad en kreeg twee fascistische wetten, waarvan ik er één moest doorvoeren…”

Secret Hitler is zo’n spel dat je, ondanks dat een spel zo’n 40 minuten duurt, gerust nog een tweede en derde keer speelt. En dan neem je alle wrok van de vorige potjes natuurlijk mee naar dit spelletje. Veel van mijn vrienden zijn op mijn aanraden naar de lokale bordspelwinkel gegaan om ‘m ook te kopen. Dat zegt volgens mij wel genoeg! Ik geniet het meest van het uitvogelen hoe mijn vrienden me zitten te neppen. Wie maakt mij verdacht? Wie moet ik beter in de gaten houden? Love it.

Würst case scenario

Dit spel ontdekte ik tijdens Zuiderspel. Het is een simpel kaartspelletje, met een hidden role en race element. In de worstenfabriek is de nieuwste lading hotdogs sentient geworden. De fabriek heeft besloten om de worsten in de vleesmolen te gooien. Maar als er iets is dat een levende worst niet wil, is het vermalen worden!

Iedere speler neemt de rol aan van een van de worsten. En door kaarten te spelen, kun je andere worsten een duwtje geven. Uiteindelijk wil je als enige worst overblijven. Maar wat nou als je worst in de vleesmolen verdwijnt? Dan ga je voor het Wurst Case Scenario. Je kan namelijk nog winnen, door alle andere worsten af te maken. Lukt het je om in jouw beurt iedereen te vermalen? Dan win je alsnog!

Het leuke aan dit spel, vind ik het alles-of-niets principe. Daarbij is het eigenlijk een omgekeerde race, waarbij je andere worsten zo snel mogelijk naar de vleesmolen duwt. Ook zit er zo’n Exploding Kittens Nope-element in, met de ‘Do-nut’ kaarten. Het is heerlijk om die precies zo te plannen, dat jouw worst niet verplaatst wordt, maar die van de andere spelers wel.

Würst case scenario is dan ook zo’n spel dat ik met zowel mijn neefjes van 5 en 7 jaar kan spelen, maar ook met enthousiaste hobbyisten. Simpel te begrijpen, met een tactisch element, en natuurlijk een gezonde portie geluk. Vandaar dat hij thuishoort in deze social deduction top 7!

Blood on the Clocktower

Heb je een groep van 8 bij elkaar weten te krijgen? Zijn ze een halve dag vrij? In the mood for social deduction? Heb je zin om zelf niet te spelen, maar het spel te leiden? Dan is Blood on the Clocktower écht iets voor jou! Daarmee heb je ook meteen de nadelen van dit spel te pakken. Want Blood on the Clocktower heeft een spelleider nodig om gespeeld te worden. Maar als je dit allemaal bij elkaar verzameld, kun je he-le-maal losgaan.

Blood on the Clocktower is Weerwolven voor gevorderden. Een spel waar je gemakkelijk een hele dag mee bezig kan zijn, maar ook na vijf minuten opnieuw kan opzetten omdat de verborgen duivel al direct gevonden is. Blood on the Clocktower is tof omdat je je in groepjes opsplitst om met elkaar tactieken te bespreken. Je gaat echt als een detective op pad, op zoek naar wie wel en niet te vertrouwen zijn. Met een notitieblokje, om vraagtekens te zetten achter de namen van de mensen die je niet vertouwd.

Omdat je Blood on the Clocktower er niet ‘even’ bij pakt, maar echt ingepland moet worden, kun je vaak lokale bordspelgroepen vinden die dit organiseren. Je lokale bordspelwinkel kan je vast helpen aan een contactpersoon/adres waar je aan kunt kloppen om mee te doen!

Tijdens een potje Blood on the Clocktower, ga ik helemaal op in mijn rol. Ik ondervraag iedereen ‘de moeder’, tot ik het helemaal heb uitgeplozen. Helaas, mijn theorie klopte toch niet want ik was weer gehyperfixeerd op Mitchel, die écht niet te vertrouwen is… Oh, hij was de Ravenkeeper? Shit… Geen potje is hetzelfde, en dat maakt het spel zo leuk! Blood on the Clocktower verdient dan ook een plekje in dit social deduction-lijstje.

Cheese Thief

Waar veel hidden role spellen je allerlei handvaten geven om je achter te verschuilen, is Cheese Thief zo’n spel waarbij je zo hard moet liegen als je kan. Het spel is simpel: je krijgt een kaart waarop staat of je de cheese thief bent of niet. Vervolgens rolt iedereen een dobbelsteen, en gaan de ogen dicht. Je worp bepaalt wanneer je wakker wordt. Vervolgens doe je twee dingen: checken of de kaas er nog ligt, en kijken of iemand de kaas steelt. Aan het einde van de nacht, kiest de kaasdief twee vrienden, die moeten helpen met het liegen.

Je begrijpt dat dit spel nauwelijks tactiek heeft, en vooral heel veel liegen en bedriegen heeft. Dit is dan ook een lijstje met social deduction. Liegen gegarandeerd. Gelukkig doe je het niet alleen: je metgezellen zijn verantwoordelijk voor het zaaien van verwarring terwijl jij buiten beeld probeert te blijven. Je hebt nét genoeg mensen om ervoor te zorgen dat het nooit meteen duidelijk is, wie de kaas heeft gestolen. Het komt er echt op neer hoe goed je kunt liegen. Geniaal!

Coup

Volgens mij gaat er geen week voorbij zonder dat ik Coup speel. Coup is ook zo’n spel dat prima in elke tas past, dat je in een mum van tijd uitlegt en waarbij je elk potje een nieuwe tactiek toepast. Een potje Coup blijft zelden bij een potje Coup. De kans is groot dat je meerdere potjes achter elkaar speelt.

Coup is een blufspel, waarbij het allemaal draait om wie jij claimt te kennen. Ken jij de Duke, dan mag je meer inkomen pakken. Ken jij een Assassin, dan kun je een medespeler uitschakelen, tenzij die weer een Contessa kent. Wie je kent, hangt allemaal af van de twee kaarten die je voor je hebt liggen. Alleen jij weet wat daar op staat, dus je kunt snoeihard liegen over die kaarten. Twijfelt iemand aan je oprechtheid, dan kan die vragen om je kaart bekend te maken. Heb je niet de juiste kaart, dan verlies je een van je twee levens.

Wat ik zo tof vind aan Coup, is dat dit spel de puurste vorm van social deduction is. Je voert een actie uit als een van de vijf rollen. Het is aan de andere spelers om te kijken of ze geloven dat jij die rol voor je hebt liggen of niet. Het is dan ook erg euforisch om iemand diens beschuldiging te weerleggen, en toe te kijken hoe ze invloed verliezen. De slotfase zit soms net een beetje te duidelijk in elkaar, waardoor je vaak bij de laatste drie spelers kunt voorspellen wie er uiteindelijk gaat winnen. Dus is het de kunst om te zorgen dat jij met de beste hand bij die drie laatste spelers zit.

Je kunt Coup aanvullen met een uitbreiding. Daarmee kun je in een grotere groep spelen, en krijg je nieuwe rollen (die andere rollen vervangen). Het spel wordt niet ingewikkelder maar interessanter. Wij spelen het liefst met de rollen van de uitbreiding. Ben je in een echt grote groep, kun je kiezen om ook met teams te spelen. Het leuke daaraan, is dat je iemands team kunt veranderen, waardoor je tactischer kunt spelen. Mensen uit je eigen team kun je niet aanvallen.

Coup is altijd een hit in onze groep. We spelen het zo vaak, dat we merken dat er ook een groepje mensen is ontstaan die ab-so-luut niet met ons Coup wil spelen. Als dat geen overwinning is, weet ik ’t ook niet meer.

Salem

Gij zijt een heks! In Salem 1692 is de jacht op heksen volop aan de gang. Dit spel omschrijf ik regelmatig aan vrienden als Weerwolven on steroids. Maar schuif het niet meteen aan de kant als je geen fan bent van Weerwolven van Wakkerdam. Er zit hier namelijk een veel interessantere twist aan. Zo ziet een gemiddeld potje Salem eruit:

Je speelt met een groepje van vijf tot elf. Onder jullie bevinden zich twee heksen! De eerste ronde probeert iedereen voorzichtig om te gaan met de trekstapel, want daar zit een conspiracy-kaart in. En als je die trekt, kan het maar zo dat het aantal heksen verdubbeld. Voor elke speler liggen namelijk vijf Tryal kaarten. Op de dichte kant van de kaart, staat “Witch” of “Not a Witch”. En tijdens een conspiracy trekt iedereen bij diens linker buur een van deze tryalkaarten om te husselen en te herverdelen. Zo kan het heksenvirus zich verspreiden onder de spelers.

Ondertussen gooien de spelers hun accusation-kaarten over tafel. Heeft iemand zeven verdenkingen bij zich liggen, dan gaat een van diens tryal-kaarten open. Zijn beide Witch-kaarten onthuld, winnen alle resterende burgers. En het doel van de heksen? Alle burgers afmaken.

Lees verder onder de afbeelding >

Wat ik zo tof vind aan Salem, is dat je niet meteen uit het spel ligt als je jezelf bevindt aan het einde van de speer van een van de spelers. Je hebt vijf levens, waardoor de zoektocht naar de heksen wordt gecombineerd met het “Nee, dat was niet de goede tryal-kaart, maar ik weet het zeker, ze is een heks”. Naast de accusation-kaarten heb je ook nog een aantal actiekaarten waarmee je bijvoorbeeld iemand ene beurt laat overslaan, diens kaarten afpakt of op een andere manier dwarszit.

Na een potje Salem, wil je meer. Want Salem is zo’n spel wat heerlijk wegspeelt, zeker met een groepje die wat vaker bordspellen speelt. De makers, Facade games, hebben nog meer van dit soort spellen. Ik ben zelf fan van Bristol 1350, en ga de andere spellen van Facade zeker nog proberen.

Nog meer social deduction

Ik ben echt een groot fan van social deduction. Dat betekent dat ik altijd opensta voor nieuwe spellen die in dit genre passen. Daarom wil ik graag van jou horen! Welke social deduction spellen móet ik echt proberen? Wat is jouw favoriet? Laat een berichtje hieronder achter! Ik lees ze allemaal en ga sowieso een tweede lijstje maken met jullie suggesties!