We gooien deze review even over een iets andere boeg. Ik heb een tijdje terug een uitgebreid artikel geschreven waarin ik alle Azul-spellen die tot dan toe beschikbaar waren met elkaar vergeleek. Klopt, ik vind het inderdaad erg irritant dat er kort nadat m’n artikel online kwam een reisversie van Azul: Summer Pavilion uitkwam, hoe wist je dat? Maar goed, net zoals Sisyphus zijn kei de berg op blijft rollen, blijf ook ik Azul-titels reviewen wanneer er een nieuwe uitkomt. Zo nu ook Azul Duel, de nieuwe één-tegen-één telg in de Azul-familie. Na zulke successen als Seven Wonders: Duel, Kwakzalvers van Kakelenburg Duel, Everdell Duo, Splendor Duel, Saboteur Duel, The White Castle Duel, Living Forest Duel en, niet te vergeten, de absolute kaskraker Cosmic Encounter Duel (wiens idee was dat?!), is het nu ook tijd voor Azul om een Duelversie uit te brengen. Is het wat, hoe verhoudt dit spel zich tot de rest, en raad ik hem aan? Laten we een kijkje gaan nemen!

Hoe speel je Azul Duel?

Tijdens een potje Azul Duel probeer je zo veel mogelijk punten te scoren. Die punten kan je, net zoals bij grote broer Azul, niet zomaar op je bordje knallen – ze moeten eerst geparkeerd worden. Als je aan de beurt bent, dan mag je alle stenen van één kleur van een bordje pakken en op een rij op je eigen speelbord neerleggen. Is één van die rijen vol aan het einde van de ronde, dan scoor je een punt voor elke steen die in een ortagonale lijn (dat wil zeggen, een horizontale- of verticale lijn) verbonden is met je zojuist geplaatste steen. De kunst is dus om je stenen zó te draften dat je steeds meer en meer punten kan scoren. Maarre, dat speelbord is helemaal leeg meneer Yorom. Hoe ga ik die stenen dan parkeren?

Aan het begin van het spel heb je inderdaad nog geen vakjes om de stenen uit je volle rijen te parkeren, aangezien je die ook moet draften. Tijdens je beurt mag je uit drie dingen kiezen om te draften. Eentje hebben we gehad, die stenen, en de tweede is dus een tegel waar je stenen uit volle rijen op mag leggen aan het einde van de ronde. Naast dat de tegels verschillende plekken hebben om stenen te stallen, heb je nu ook twee verschillende bonusvakjes op de tegel. De regenboogvakjes spreken redelijk voor zich (daar mag een steen van een kleur naar keuze wonen). De grijze vakjes worden automatisch opgevuld zodra alle andere vakjes op de tegel gevuld zijn, waarna je bonuspunten scoort. Meer punten meer beter, luidt het credo in mijn huis.

En die derde actie dan, Yorom? Nou, dat is dus een nieuw soort fiche die je in Azul Duel kan draften. Als een bordje hélemaal leeg is, dan draai je een bonusfiche open. Vanaf dat moment kan een speler tijdens diens beurt er ook voor kiezen om het bonusfiche te pakken, in plaats van een tegel of een steen. Aan het einde van een speelronde mag je twee bonusfiches met dezelfde kleur inleveren, waarna die fiches tellen als een extra steen van die kleur! Zo kan je toch nog die moeilijk te vullen rijen compleet maken. En zo ga je vijf rondjes stenen draften, tegels pakken en bonusfiches claimen in een verwoede poging zo veel mogelijk punten te scoren. Oh, ik lees hier dat je een plafond aan het betegelen bent tijdens het spel. Een plafond betegelen dus, niet punten scoren. Sorry, mijn fout, ik zal het niet meer doen.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Hoe lijkt Duel op andere Azul-spellen?

Azul Duel heeft een aantal ingrediënten van voorgaande Azul-spellen gepakt, en weet daar een interessante twist aan gegeven. Allereerst natuurlijk je spelersbord, dat lijkt sterk op het spelersbord dat je voor je hebt tijdens een potje van de reguliere Azul. Nu zijn er zes rijen, in plaats van vijf, dus Azul Duel is daarin wel anders dan de originele Azul, maar dat verschil is kleiner dan het lijkt. Plus, de bonusfiches zorgen ervoor dat je rijen ook weer makkelijker vol krijgt dan hiervoor. Afijn, dat werkt dus heel vergelijkbaar met de originele Azul.

Dan het draften van de stenen – dit is (op één twist die ik hieronder bespreek na) exact hetzelfde als de originele Azul. Erg fijn, aangezien ik die manier van stenen draften toch wel zie als een kerneigenschap van het spel Azul. Als je kijkt naar de andere spellen in de Azul-reeks, dan zie je dat de makers er ook zo over denken. Er zijn vaak wel variaties op die formule, maar de kern is doorgaans “kies een bordje, kies een kleur, pak alle dinkies van die kleur”. Ik ben dan ook blij om die formule hier weer terug te zien, aangezien dat het leren van Azul Duel een stuk makkelijker maakte.

Verder komt ook het bouwen van je eigen speelbord van Azul: Queen’s Gardens terug. De daadwerkelijke implementatie van dit idee is bij Azul Duel wel anders, aangezien het pakken van een tegel nu een actie is die je kan nemen voordat één van de bordjes leeg is, maar (net zoals bij Queen’s Garden) je begint het spel wel met een nagenoeg leeg speelbord. Daardoor heb je (wederom net zoals bij Queen’s Garden) veel meer ruimte om een eigen strategie te ontwikkelen. Als je dat element van Queen’s Garden leuk vond, dan ga je het in Azul Duel hopelijk ook leuk vinden.

Twee dingen lijkt niet zo veel, maar in de praktijk zijn deze twee ingrediënten de ruggengraat van de originele Azul. Dat zorgt er ook voor dat het spel gelijk bekend oogt wanneer je het opzet en je jezelf klaarmaakt om te gaan spelen. Mijn partner en ik zijn inmiddels echte Azul-veteranen, waardoor het leren van Azul Duel een peulenschil was; een hoop van de kern van Azul Duel was namelijk te herkennen van oudere Azul-spellen. Maar goed, hoe moeilijk was het dan om de nieuwe elementen te leren?

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Hoe is dit anders dan andere Azul-spellen?

Één van de dingen die Azul Duel anders doet, is hoe het spel omgaat met de stenen die je niet draft. Bij de meeste Azul-spellen gaan die stenen naar een grote poule in het midden van je speelgebied, maar Azul Duel doet dat anders. In plaats van de stenen naar het midden te schuiven, stapel je de stenen op het bonusfiche dat op de drafttegel ligt. We komen zo terug op dat bonusfiche, dus laten we kijken naar het effect van dit stapelen. Het stapelen van de stenen creëert een leuk extra laagje strategie, aangezien je daardoor een steen die jij (of je tegenstander) graag wilt onder een aantal andere stenen kan verstoppen. Het lijkt klein, maar je hebt daardoor wel een extra laagje controle over hoe het spel verloopt.

Dan nu de bonusfiches. Op de rand van de drafttegels ligt een bonusfiche dat je mag pakken zodra alle stenen van een tegel af zijn gepakt. Die bonusfiches zijn een welkome toevoeging aan het spel, aangezien ze één van de problemen oplossen waar je vaker tegenaan gaat lopen als je zes rijen te vullen hebt – hoe ga je de langere rijen afmaken? Aan het einde van een ronde mag je twee bonusfiches van dezelfde kleur (of drie verschillende kleuren) inleveren om ze als één van de stenen in die rij te laten tellen. Het was soms al lastig genoeg om de rij af te krijgen waar vijf stenen in moeten, en nu heb je er ook één waar zes stenen in moeten? Dat lukt nooit… behalve als je die bonusfiches goed gebruikt. Die zijn eigenlijk precies het soort smeer dat de Azul Duel-motor nodig heeft om lekker te lopen.

Als laatste zijn er ook verschillende manieren waarop je op het einde van het spel bonuspunten kan scoren. Drie van de acht scorecondities zijn hetzelfde als in de originele Azul, maar vijf van de acht zijn volledig nieuw voor Azul Duel. En die verschillende scorecondities hebben, tot mijn grote verbazing, een grote impact op het spel. Je merkte dat spelers verschillende dingen de prioriteit geven wanneer het einde van het spel verandert, wat ik eigenlijk niet had verwacht. Ik vond het erg leuk om te merken hoe die veranderingen me dwongen om mijn bekende strategieën te veranderen, aangezien mijn reguliere manier van spelen gewoon veel minder punten op zou leveren. Heel leuk!

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Zou ik Azul Duel aanraden?

Maar goed, dan de hamvraag: zou ik Azul Duel aanraden? Ikzelf niet, helaas, ik hou het toch bij mijn oude vertrouwde Azul. Laat mij in den beginselen niet verward worden voor een purist, aangezien er een aantal nieuwe dingen in Azul Duel zitten die ik leuker vind dan het originele spel. Het probleem is voor mij vooral dat ik de veranderingen te weinig meerwaarde op zie leveren. De originele Azul heeft eigenlijk geen systemen die er niet in hoeven te zitten, speelt razendsnel weg en, niet onbelangrijk, is ontzettend leuk met twee spelers. De nieuwe systemen in Azul Duel produceren allemaal keuzes die de originele Azul niet maakt, maar ik zie eigenlijk weinig meerwaarde van die keuzes – ze maken het spel niet interessanter. Tegels op je speelbord plaatsen voelt min of meer willekeurig, de keuze tussen welke van de drie verschillende dingen je gaat draften voelt weinig betekenisvol, en het spel doet voor mijn gevoel niet genoeg om zich te onderscheiden. Dan heb ik toch liever de originele Azul.

En toen was er onenigheid. Wie was het namelijk met me oneens – Eline, onze social media manager! Zij heeft Azul Duel namelijk een aantal keer met haar man gespeeld, en zij vond hem beduidend beter dan de originele Azul als je hem met twee spelers doet. Voor haar biedt het spel meer uitdaging dan de originele Azul, en meer ruimte voor strategie. En, niet onbelangrijk, ze vond hem gebalanceerder dan de originele Azul. En dat zie ik wel, vooral als het op een betere balans aankomt. De originele Azul heeft een prominent first player advantage, maar dat leek bij deze minder het geval te zijn. Dat komt deels doordat je de stenen die je niet draft moet stapelen, en doordat je bonusfiches kan pakken (waardoor je minder gestraft wordt als je tegenstander alles voor je neus wegpakt). Ook het bouwen van het speelbord was voor Eline interessanter, aangezien ze gelijk kon zien dat er echt een verschil zit in de strategie die je daarna toepast. Lukt je strategie beter, dan word je veel meer beloond als je een goed gebouwd speelbord hebt.

Daar was ik toch even op mijn plek gezet! Ik denk dat het grote verschil hier dus vooral zit in de beleving die we hadden bij de nieuwe systemen die geïntroduceerd zijn in Azul Duel. Ik moet toegeven dat ik minder goed ben (en daardoor ook minder geïnteresseerd) in het maken van plannen voor de langere termijn. De originele Azul is veel tactischer dan Azul Duel, waardoor ik beter uit de voeten kan: de extra keuzes zijn voor mij geen pluspunt, maar eerder een last of een afleiding. Eline kan beter uit de voeten met de nieuwe strategische elementen in Azul Duel, en haalt dus meer plezier uit die elementen. Zo zie je maar weer hé, different strokes for different folks.

Dan rest ons vooral de vraag wat voor soort speler jij bent! Speel je Azul vooral met twee spelers, en heb je wel zin in een extra laagje strategie, dan kan ik Azul Duel van harte aan je aanraden. Speel je Azul ook (semi)regelmatig met meer dan twee mensen, of klinken de nieuwe toevoegingen aan het spel niet als een verbetering, dan zou ik Azul Duel vooral laten voor wat het is. Ik had Azul Duel van Eline geleend, en inmiddels is hij ook weer teruggegeven aan Eline. Goed nieuws voor ons beiden, aangezien ik het spel waarschijnlijk niet meer ging spelen en Eline stond te springen om het vaker te spelen. Klassieke win-win situatie lijkt me.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Ja maar Yorom, hoe eetbaar zijn die speelstukken nou?

Ik weet het, hoe tactloos van me – liet ik jullie zomaar het langste wachten op het belangrijkste antwoord. Inmiddels weet iedereen dat de speelstukken in Azul en Azul: Stained Glass of Sintra mij het water in de mond laat lopen, en dat de stukken in Azul: Chocolatier wat mij betreft begraven mogen worden onder een grote hoop brandend afval. Maar hoe zit dat dan met de speelstukken van Azul Duel? Nou, lieve lezer, ik heb goed nieuws en slecht nieuws.

Het goede nieuws is dat we nieuwe deelnemers hebben voor de prijs van “meest eetbare speelstukken” met Azul Duel. De blanco rode en blanco lichtblauwe speelstukken ogen uitzonderlijk uitnodigend. De rode speelstukken lijken als twee druppels water op een ronde fruittoffee, of een fruitbonbon die je in een luxe snoepwinkel kan vinden. Als je een schaal vol zou gooien met de lichtblauwe speelstukken, dan zou iedereen denken dat ze een schaal met extra grote Mentossnoepjes hebben gevonden. En die lichtbruine, dat zijn toch net boterbabbelaars? Ik moest mezelf er actief van weerhouden om er daarvan niet eentje in m’n wang te steken tijdens het spelen, zodat ik het hele spel een heerlijk zoete traktatie had. Ja, lieve lezers, er is weer genoeg om van te smullen bij Azul Duel. Al is het niet een universeel succes, helaas.

Ik kan mijn ogen nog wel dichtknijpen bij de gele stenen; daar kan ik met wat fantasie wel iets eetbaars in zien. Maar de paarse en bruine speelstukken kunnen mij toch niet bekoren. Ze zijn te luxe, met te veel decoratie. De paarse zien eruit alsof ze naar lavendel smaken, en die bruine? De enige smaaksensatie die het printje op de bruine stenen oproept, is een kanten kleedje op de tafel van je oma. En dat je dan op zo’n oude, bruin-houten stoel zit met een dik pluche vloerkleed onder je tenen en een te oude springveer onder je achterwerk. Nee, lieve vrienden, daar wil niemand een hapje van nemen. Maar de ergste transgressie komt nog wel van de kartonnen tegels – hebben ze niet geleerd van Azul: Queen’s Garden?! Niemand wil die toch eten?! Deze zijn ook nog eens in de vorm van een werpster, in plaats van iets eetbaars. Veel te agressief om de speekselklieren aan het kwijlen te krijgen.

En dus krijgen we een gemengd resultaat. Maar goed, waar plaatst deze dan in de ranglijst? Me dunkt dat de originele Azul en Azul: Stained Glass of Sintra eetbaarder ogen, al komt Azul Duel wel op een nette derde of vierde plek terecht. Lang niet slecht, al zijn de stukken in dit spel niet universeel eetbaar.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat vind jij?

Ben jij team Eline, of toch team Yorom? Hoeveel Azul-spellen denk jij dat er nog uit gaan komen, of denk je dat deze oude koe inmiddels wel uitgemolken is? Met hoeveel mensen speel jij het vaakst, en welke Azul past volgens jou het beste bij dat aantal spelers? En, heel belangrijk natuurlijk, waar denk jij dat de speelstukken van Azul Duel staan in de hierarchie van eetbaarheid? Laat het ons weten in de comments!