De dag waar je voor vreesde, is gekomen – ik ga het over serieuze zaken hebben. Ondanks dat de verkiezingen van Donald Trump weinig reden waren voor onze website om een artikel te schrijven, is het inmiddels zo dat we het toch over zijn beleid moeten hebben. Ik weet het, zelfs hier. Zet je schrap, want ik heb eigenlijk alleen maar slecht nieuws.

Ik vind het belangrijk om, voordat ik mijn best ga doen om de huidige situatie voor je uiteen te zetten, te benadrukken dat ik dit niet lichtvoetig doe. Bordspellen zijn voor veel mensen juist een veilige haven van het politiek geweld dat ons hedendaags om de oren wordt geslagen, dus waarom zou ik die zaken nu deze veilige haven in slepen? Nou, lieve lezers, dat zit als volgt: er is een aannemelijke kans dat de hobby zoals we hem kenden permanent gaat veranderen. En dus, in het licht van die waarheid, is het goed om te begrijpen wat er nu echt aan de hand is. Dus laten we daar eens naar kijken.

Wat is de situatie nu?

Dit is een lastige paragraaf om nu te schrijven, aangezien de situatie per dag, of soms per uur, lijkt te veranderen. Het is ook een droge lap tekst, maar goed; het onderwerp is nou eenmaal niet zo sexy. Op het moment van schrijven (medio april) heeft Donald Trump een pakket importtarieven aangekondigd op alle producten die niet in Amerika geproduceerd worden. Die tarieven zijn in de praktijk een belasting die je als bedrijf moet betalen zodra je een product uit het buitenland ontvangt. Nu zijn belastingen niet zo spannend; wij in Europa hebben daar al geruime tijd mee te maken. Zodra je bijvoorbeeld iets bij Aliexpress bestelt, dan komt daar nog 21% BTW overheen zodra je pakketje de grens over komt. Importtarieven werken vergelijkbaar, behalve dat deze kosten direct betaald worden door de importeur in plaats van de consument, zoals gebeurt bij BTW. Dus waarom zijn deze nieuwe importtarieven dan zo’n probleem?

Het zit hem hier vooral in de rol die Amerika heeft op het wereldtoneel. Amerika is, internationaal gezien, één van de grootste importeurs van allerlei goederen. Normaal gesproken dikke prima – daarmee schep je goede banden met andere landen, en lever je producten aan je inwoners die ze normaal niet zouden kunnen krijgen. Een effect hiervan kan echter zijn dat je een handelstekort ontwikkelt met een land; je importeert dan meer goederen uit een land dan dat het land goederen bij jou inkoopt. Een voorbeeld hiervoor is bijvoorbeeld de handelsrelatie die Amerika met Thailand heeft. Veel van de kleding- en schoenenproducenten in Amerika maken gebruik van fabrieken die in Thailand staan om hun producten te produceren. Die producten komen daarna in Amerika terecht doordat ze vanuit Thailand naar Amerika geïmporteerd worden. Thailand is echter een land met een nog ontwikkelende economie, waardoor het dus minder in staat is om producten te importeren uit Amerika. Die producten zijn over het algemeen relatief duur voor mensen uit Thailand, en het is voor hen makkelijker en goedkoper om de producten uit nabijgelegen landen zoals China te importeren. Voor de meeste landen geen enkel punt, maar wel voor Donald Trump.

Het Witte Huis ziet een handelstekort als een teken dat een ander land “misbruik maakt van de Verenigde Staten“. Om voor dit misbruik te compenseren, hebben ze “reciprocal tariffs” geïntroduceert: importtarieven die evenredig in verhouding staan met het handelstekort wat de Verenigde Staten hebben met het land in kwestie. Is het handelstekort 40%, dan krijgt een land importtarieven opgelegd van 20%. De uitschieter hierin is China, aangezien China de grootste economische concurrent is van de Verenigde Staten. Mondiaal gezien wordt het merendeel van onze goederen geproduceerd in China (voor een breed scala aan ingewikkelde redenen, lees hier voor meer uitleg), tot op het punt dat meerdere sectoren (waaronder de bordspellen sector) nagenoeg volledig afhankelijk zijn van China. De VS heeft, naast die concurrentiestrijd met China, dus ook een groot handelstekort met China. En dus kregen ze een importtarief van 54% opgelegd. En die werd 104% toen China importtarieven terug oplegde op de VS. En doordat China daar niet van terugdeinsde is dat getal inmiddels opgelopen tot 125%.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Maar Europa gaat hier toch weinig last van hebben?

Ja en nee. Europa heeft een relatief klein handelstekort met de VS doordat we (na de Russische inval van Oekraïne) zijn begonnen met het importeren van gas uit de Verenigde staten. We gaan het dus wel merken in de prijzen van bepaalde dingen, maar waarschijnlijk zullen de prijsstijgingen in Europa (vergeleken met andere landen) meevallen. Daarnaast is het ook zo dat Europa natuurlijk niet die importtarieven hoeft te betalen wanneer ze handelen met andere landen – die gaan alleen over handel die de VS drijft. Daar komt ook bij dat Europa terughoudend is met het invoeren van handelstarieven als represaille tegen de VS, omdat ze de economie van Europa niet willen destabiliseren. Je weet wel, het ding dat er gebeurt als je importtarieven over de hele linie invoert tegen je grootste handelspartners.

De moeilijkheid zit hem er hier in dat de grote mate van globalisering ervoor heeft gezorgd dat landen over en weer met elkaar handelen, en dus ook dat bedrijven producten buiten eigen landsgrenzen produceren. Daardoor heb je in Nederland nu Amerikaanse merken die niet meer weg te denken zijn uit ons leven. Veel van onze kleding en schoenen bijvoorbeeld, maar ook veel luxeproducten zoals elektronica, auto’s en huishoudelijke apparaten. Deze Amerikaanse bedrijven krijgen door deze nieuwe importtarieven te maken met veelvuldig hogere kosten dan voorheen – kosten die ergens verhaald moeten worden. En zo komen we weer terug bij bordspellen, aangezien die (voor ons) natuurlijk interessant zijn om te bekijken. Hoe gaan uitgevers om met deze nieuwe importtarieven, en welke effecten gaan ze hebben op onze hobby? Nou, dat blijkt een ruige bedoening te zijn. Ik zet ze even voor je op een rijtje.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Gevolg 1: je spellen worden duurder

Dit is het meest voor de hand liggende gevolg – bordspellen van Amerikaanse uitgevers zullen waarschijnlijk duurder worden dan dat ze al zijn. Als de importtarieven van 125% (zoals ze op het moment van schrijven opgesteld zijn) blijven staan, dan wordt dat een enorme groei. Zoals Jamey Stegmaier van Stonemaier Games uiteenzet, zijn er een paar scenario’s. Op dit moment is het zo dat wij als consument ongeveer vijf keer zo veel betalen voor een bordspel als dat het kostte om dat spel te produceren. Een spel dat voor $5,- geproduceerd kan worden, ligt dus waarschijnlijk voor 25 dollar in de schappen. Een importheffing van 125% op een bordspel dat $5,- kostte om te produceren, zou ervoor zorgen dat uitgevers, distributeurs en winkeliers nu elk nog $7,50 op moeten tellen bij de prijs van dat product. Iets wat voorheen $25,- kostte, kost nu $32,50 doordat de uitgever de importheffingen moest betalen voordat het product bij hun in het warenhuis ligt.

“Maar Yorom”, hoor ik je zeggen, “dat geldt toch alleen voor de spellen die naar Amerika gaan?” Tuurlijk, dat is ook zo, maar tegelijkertijd hebben die verhoogde kosten ook voor ons gevolgen. Jamey Stegmaier geeft aan dat de VS verreweg zijn grootste afzetmarkt is, waardoor de berekeningen die uitgevers maken (als ik het stuk van Jamey mag geloven) geraamd worden alsof alle producten naar de VS verscheept worden. Dit is natuurlijk een balans die uitgevers altijd moeten maken; containers naar Europa zijn duurder dan containers naar de VS, Europa heeft BTW terwijl de VS dat niet (overal) heeft. Het lijkt erop dat Amerikaanse uitgevers, wanneer ze ervoor kiezen om de prijzen van hun producten te verhogen, hun spellen over de hele linie duurder maken (ongeacht de gebieden waar ze daadwerkelijk naartoe gaan) om de klap van deze importheffingen op te vangen. Dingen worden dus duurder.

Uitgevers zitten dus met een dubbel probleem – ze produceren namelijk luxegoederen die ook nog eens duurder zijn. Historisch gezien is het zo dat consumenten minder consumeren tijdens momenten van economische krimp, en dan kiezen ze ervoor om in het bijzonder minder te spenderen aan luxeartikelen. En dat is natuurlijk logisch – je wilt eerst je huur en je eten kunnen betalen voordat je gaat denken aan bordspellen. De sector zou het dus niet alleen moeilijker hebben doordat er simpelweg minder gekocht wordt van hun producten, maar daarbij komt dat ze ook nog eens minder winst terugzien van hun verkoop doordat er meer geld op is gegaan aan die importtarieven. Dus hoe kan je dat als uitgever proberen op te vangen?

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Gevolg 2: uitgevers gebruiken vaker Kickstarter en directe verkoop

Uitgever Alley Cat Games (bekend van onder anderen Tinderblox en Paper Dungeons) heeft aangegeven dat ze niet langer spellen gaan produceren voor reguliere verkoopkanalen via een distributeur, en voortaan ervoor kiezen om hun spellen te verkopen via crowdfunding, directe verkoop op hun website, of op beurzen zoals Spiel. En hier valt vanuit de uitgever natuurlijk een hoop voor te zeggen, aangezien een flink deel van hun kosten daardoor wegvallen. Je hoeft minder spellen te produceren, het grootste gedeelte van die spellen heeft al gelijk een koper, en je houdt veel meer winst over aangezien je spel niet eerst langs een distributeur hoeft. Meer winst en minder risico dus, eigenlijk precies waar je als uitgever nu naar op zoek bent. Waarom zie ik dit dan niet als een positieve verandering?

Vrij simpel eigenlijk – bordspellen gaan uit de winkel verdwijnen. Het crowdfunding model is inherent al onvriendelijk voor reguliere spellenwinkels: potentiële klanten krijgen spellen buiten hun om, en daarnaast zijn de spellen na hun initiële run op crowdfunding vaak niet meer te krijgen. Een vergrote nadruk op crowdfunding zorgt er dus voor dat bordspellenwinkels minder toegang krijgen tot inventaris, en dat consumenten slechts éénmalig (of tijdens korte buy windows) toegang krijgen tot spellen. En dan zijn ze ook nog eens duurder, aangezien de spellen op crowdfunding aangeboden worden met de verhoogde importtarieven inbegrepen, zelfs al gaat je spel niet naar de Verenigde Staten.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Gevolg 3: de soorten spellen die uitkomen, gaan veranderen

Oké, dus je bent een uitgever in de VS en je wilt ondanks de importtarieven toch spellen blijven uitgeven, wat zijn dan je opties? Een veelbesproken optie is de mogelijkheid om bordspellen in de VS te produceren, maar dat blijkt toch maar beperkt mogelijk. Steven Heumann bespreekt hier dat, naast het simpele ontbreken van fabrieken in de VS die bordspellen kunnen produceren, er ook een gebrek is aan ervaring en mensen die kosten-effectief het soort bordspellen kunnen produceren die je tegenwoordig verwacht. Er zijn simpelweg geen fabrieken die, voor dezelfde prijs als dat bijvoorbeeld Panda of Longpack dat in China kunnen, spellen vol met miniaturen, dobbelstenen en bedrukt hout kunnen produceren. Het kan gewoon niet. Dus wat ga je dan doen?

Een eerste optie is om bordspellen weer soberder te maken, zodat je de productiekosten van het spel kan verlagen. Denk bijvoorbeeld aan spellen die standees gebruiken in plaats van miniaturen, of enkelvoudige speelborden (in plaats van de dubbele speelborden waarin je blokjes en fiches niet heen en weer schuiven). Verlaagde productiekosten betekent ook verlaagde importtarieven, waardoor het spel toch tegen een redelijke prijs verkocht kan worden. Op die manier kunnen uitgevers wel nieuwe spellen uitbrengen, wat uiteindelijk (in ieder geval voor mij) wenselijk is.

Een andere optie is een overgang naar meer kaartspellen, in plaats van bordspellen. De problemen bij bordspelproductie ontstaat vooral zodra er een bord en unieke onderdelen geproduceerd moeten worden, maar er zijn wel veel meer mogelijkheden om kaartspellen te laten drukken. Kaartspelproducent Bicycle heeft bijvoorbeeld een enorme fabriek in America om speelkaarten te drukken, en andere uitgevers (zoals bijvoorbeeld Buttonshy en Jolly Dutch) hebben ook manieren gevonden om hun kaartspellen te laten drukken buiten China. Ik heb een aantal uitgevers horen speculeren dat ze de komende tijd kaartspellen kunnen drukken om deze periode van importtarieven uit te zingen, wat we als consument dus ook gaan zien als we in de winkel kijken.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Gevolg 4: spellen komen niet uit, of veel later

Een ander scenario. Stel, je bent een uitgever die nu al geruime tijd bezig is met het voorbereiden van, wat jij denkt dat gaat zijn, de volgende grote hit. Je hebt kosten noch moeite gespaard om er het best mogelijke product van te maken – prachtige artwork, miniaturen, bedrukte houten onderdelen, noem het maar op. Je stond op het punt om je productie te starten (of een crowdfunding actie te lanceren), en ineens komen deze importtarieven om de hoek kijken. Wat doe je dan? Zet je door, in de hoop dat de importtarieven komen te vervallen wanneer je productie klaar is; wacht je af, in de hoop dat ze binnen aanzienlijke tijd komen te vervallen; of schrap je al je werk, en probeer je over de gemaakte kosten heen te stappen onderweg naar je volgende spel?

Zoals we eerder hebben gezegd, is het voor veel uitgevers niet zo makkelijk om te beslissen. We hebben het in het bovenstaande voorbeeld over een uitgever die nog moet beginnen met zijn productie, maar je kan evengoed al bezig zijn. Zeker in gevallen waar je een grote, meer ingewikkelde productie hebt, wat doe je dan? Laat je de spellen in een loods in China staan, of laat je ze toch verschepen in de hoop dat het weer meevalt? Ik moet eerlijk zeggen dat ik niet de oplossing weet, maar dat an sich laat zien dat het een ingewikkeld probleem is. Met als wrange coda dat spellen die in een loods liggen, niet verkocht kunnen worden. Je zit als uitgever ineens in het ongewisse, met als grootste vraag niet of, maar hoe erg je aan het einde van de rit in de schulden gaat zitten.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Gevolg 5: uitgevers gaan kopje onder

En daar komen we bij het ergste scenario – wat als je niet verder kan als uitgever? In tegenstelling tot wat je zou verwachten wanneer je ziet dat een Kickstarter weer meerdere honderduizenden euro’s heeft opgehaald, zijn de marges bij bordspellen erg dun. Een spel dat $5,- kost om te maken, levert de uitgever misschien $2,50 winst op. Dat, terwijl het spel in kwestie dus voor $25,- in de winkel ligt. En die winkel? Volgens de berekeningen van Jamey Stegmaier heeft een gemiddelde bordspellenwinkel een marge van 40-50%, maar dat geldt alleen voor spellen die daadwerkelijk verkopen. Kijk voor de grap eens rond in een winkel en realiseer je – al die dingen hebben al eens geld gekost. Niet zo’n probleem voor een supermarkt die elke dag praktisch leeggekocht wordt, maar dat werkt toch anders als het over luxeartikelen gaat. Dus wat doe je als bordspellenwinkel? Koop je minder in, reken je de hogere kosten door (met als risico dat je spel nog langer op de planken staat), of accepteer je dunnere marges in de hoop dat het binnenkort weer voorbij gaat?

En dan de uitgevers zelf natuurlijk. Meerdere uitgevers hebben in de berichten van Eric Martin (zie onderaan artikel) aangegeven dat ze waarschijnlijk gaan sluiten als deze importtarieven aanhouden. Ongeacht hoe groot de bordspellenscene aanvoelt als je in een winkel of een beurs rondkijkt, in de praktijk is de scene heel klein. HEEL klein. De meeste uitgevers (in het bijzonder degene die nog niet opgeslokt zijn door Asmodee) hebben vier of vijf idealisten in dienst die met weinig meer bezig zijn dan het volgende ding waar zij blij van worden op de markt brengen. Het is veelal een hobby, of een uit de hand gelopen passie: de meeste uitgevers zijn nou eenmaal geen miljoenenbedrijven. Voor veel uitgevers betekent een hap van 50% uit hun marge dat ze geen tweede print run kunnen doen voor winkels, of dat het spel te duur is om überhaupt rendabel naar de printer te sturen. Of, wat je nu ook leest, dat een spel dat al af is ineens de fabriek niet meer uit kan, en er geen cashflow is om een ander product te lanceren totdat hun vorige spel in de winkels ligt.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Dus wat kunnen we hiervan meenemen?

Ik moet toegeven dat het schrijven van dit artikel me erg weemoedig heeft gemaakt. Bordspellen zijn, als we alles op de aarde overal altijd in beschouwing nemen, onbelangrijk. Maar ze zijn niet onbelangrijk voor mij. Ik geef veel om deze hobby, anders zou ik niet elke week duizenden woorden op je afvuren! Het doet me dan ook pijn om te zien dat de kans sterk aanwezig is dat deze hobby (als de importtarieven aanhouden) wellicht permanent gaat veranderen. Wellicht ging het toch gebeuren, en wellicht was het ook tijd om de stortvloed aan productioneel maximalisme wat te temperen, maar dat hoeft van mij niet mensen hun baan te kosten.

Het ding waar ik het meeste bang voor ben, is een creatieve kaalslag. Bordspellen zaten de afgelopen jaren in een soort renaissance, met makers uit alle hoeken en gaten die manieren hebben gevonden om een idee dat ze hadden aan de man te brengen. Één van de redenen waarom ik trick-taking spellen zo leuk vind, is omdat het een betaalbaar idee is. Een betaalbare iteratie op een systeem waarvan ik het leuk vind. Maar zelfs die spellen, kleine kaartspellen met soms extra stukjes karton erbij, zijn vaak nauwelijks betaalbaar voor kleine uitgevers. Je idee, hoe leuk het ook is, heeft alleen waarde als andere mensen het die toekennen. Wat ga je doen met je idee als een externe partij je uit de markt prijst? Kennelijk niks, of failliet gaan I guess. Dus wat kunnen we doen?

Dat vind ik lastig om te zeggen. De enige call to action die ik heb, is dat je jouw lokale spellenwinkel blijft steunen. De komende weken gaan waarschijnlijk bol staan van radicale veranderingen (zoals dat er, terwijl ik dit schreef, ineens toch een groot deel van de tarieven weer gepauzeerd zijn), dus is het fijn als je een lokale partij kan steunen. Daarnaast zou je ook kunnen kijken of er uitgevers zijn die je leuk vindt en toch wilt steunen. Dat is gelijk wel een stuk ingewikkelder dan naar de spellenwinkel gaan, maar desalniettemin. En wie weet, misschien is dit toch allemaal over drie maanden weer voorbij en was het een storm in een glas water. Maar misschien ook niet. Laten wij in de tussentijd in ieder geval doen wat kan. Nadat je eerst voor jezelf zorgt natuurlijk, je kan bordspellen niet eten en in een spellendoos kan je niet wonen.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Verder lezen?

Ik kan hier slechts oppervlakkig ingaan op deze materie, maar hopelijk heb ik je toch een concreet beeld kunnen geven van de situatie waar we mee te maken hebben. Mocht je toch meer willen weten, dan heb ik hier een aantal plekken waar je kan kijken. Waarschuwing vooraf, deze bronnen zijn bijna allemaal Engelstalig.

• Twee podcasts waarin de gevolgen van de importtarieven op mondiale schaal besproken worden: NRC Vandaag en De Volkskrant Elke Dag
• Een artikel van Forbes waarin de importtarieven worden uitgelegd: Reciprocity And Trade Deals – Are Other Countries Taking Advantage?
• Dit artikel van het CPB over waarom alles in China wordt gemaakt: Economisch Profiel van China
• Deze twee artikelen van Jamey Stegmaier waarin hij een scenario schetst over het effect van de importtarieven: deel 1 en deel 2.
• Dit artikel van uitgever Alley Cat Games over hun keuze voor een crowdfunding model: Kickstarter update
• Dit artikel van uitgever Pandasaurus Games over de gevolgen van de importtarieven: The Business of Board Games – Cashflow, Tariffs, and teapots
• Dit artikel van voormalig uitgever Quimbley’s over hun gefaalde experiment om bordspellen in de VS te produceren: My Year in Manufacturing & Games
• Dit artikel van uitgever Cephalophair over de gevolgen van de importtarieven: Tariffs & Tabletop: A Message from Cephalofair Games
• Dit artikel van uitgever Steve Jackson Games over prijsstijgingen: April 3, 2025: Tariffs Are Driving Up Game Prices Now
• Dit artikel van uitgever Gametrayz over de gevolgen voor het voortbestaan van hun businessmodel: Kickstarter update
• Deze doorlopende reeks artikelen op Boardgamegeek waarin uitgevers praten over de effecten van de importtarieven op hun business: deel 1, deel 2, deel 3 en deel 4. Dit is een nog lopende reeks, dus je gaat hier nog meer kunnen vinden in de toekomst.