Root, van uitgever Leder Games, is een van de grootste bordspelsuccessen van de laatste paar jaar. Root is één van de weinige monstersuccessen van Kickstarter in dat het (net als Scythe) erin geslaagd is om het Kickstarter ecosysteem te verlaten en inmiddels al elf herdrukken heeft gehad. Onmiddellijk iconisch door de artwork van Kyle Ferrin, Root is inmiddels niet meer weg te denken uit de betere spellenzaak. Succes in bordspellenland betekent ook dat er uitbreidingen komen, en Root heeft er inmiddels negen (met een tiende in opkomst). Waar moet je dan beginnen, en zijn die uitbreidingen überhaupt wel wat? Daar gaan we naar kijken!

Artikel gaat door onder de afbeelding >

Wat is Root precies?

Root is een asymmetrische war game waarbij alle spelers één van de inmiddels talloze legers spelen. Asymmetrisch betekent in dit geval dat alle legers op een eigen manier spelen, en ook op verschillende manieren punten scoren. In het basisspel van Root zitten vier legers: de Marquis de Cat, de Eyrie Dynasty, de Woodland Alliance en de Vagabond. Dat zijn, in volgorde: een groot leger dat infrastructuur bouwt en overal op de kaart aanwezig is aan het begin van het spel; een grote bureaucratie die elke beurt een actieprogramma succesvol moet afwerken of anders dondert de regering in elkaar; een rebellenleger dat niet eens op de kaart staat aan het begin van het spel; één enkele meeple die een soort Skyrim-achtig spel speelt terwijl alle andere spelers Risk aan het doen zijn. Wow, wat een verschillen!

De aantrekkingskracht van Root is ook, naast de haast onnavolgbare artwork van Kyle Ferrin, hoe verschillend alle legers spelen. Het is wat onwennig in het begin (aangezien je veel verschillende dingen moet leren om het goed te kunnen spelen), maar je rolt er makkelijk in. Ik heb Root nu al aan tientallen mensen uitgelegd, en ik verlies nog steeds meer dan dat ik win. Is de stap van Qwixx naar Root groot – zeker weten. Maar de stap van Risk naar Root is al een stuk minder groot. Als je een keer een andere wargame hebt gespeeld, of een pittige eurogame, dan ben je in staat om Root te leren. En ik zou dat ook zeker aanraden, aangezien Root héél erg leuk is.

“Maar Yorom”, hoor ik je zeggen, “zijn de uitbreidingen dan ook goed?!” Wat een goede vraag, laten we daar maar eens een kijkje naar nemen!

Artikel gaat door onder de afbeelding >

Een korte opmerking vooraf

Ik heb de solo uitbreidingen niet gespeeld. Ik weet het – heiligschennis van de man die zijn mond niet kan houden over solo games. Ik heb Root altijd met andere mensen gespeeld, en kon me niet echt goed indenken waarom ik Root met bots zou willen spelen. Politiek gekonkel speelt een grote rol bij mij aan tafel, iets wat ik liefkozend “het spel bóven het bord” ben gaan noemen; dat heb je niet als je met bots speelt. Jammer wel, aangezien ik Root waarschijnlijk véél vaker op tafel zou krijgen als ik de bots wel gebruikte. Gelukkig maar dat er ook een goede app is. Maar goed, dan weet je alvast dat ik de twee Clockwork expansions niet gespeeld heb. Dan weet u dat, hé?

The Riverfolk Expansion

Wat zit er in deze uitbreiding?
Best veel eigenlijk. De belangrijkste toevoeging is twee nieuwe legers, de Riverfolk Company (de otters) en de Lizard Cult (de hagedissen). Daarnaast zit er materiaal in zodat je met twee Vagabonds kan spelen (voor redenen die ik nooit zal begrijpen), drie extra Vagabond-karakters die je kan spelen, en een robot Marquise de Cat om tegen te spelen.

Is het wat?
Ik ben snel bovenop deze uitbreiding gedoken, omdat de otters mijn favoriete Root leger zijn om mee te spelen. Ik hou ervan dat je tijdens een potje Root kan samenzweren met andere spelers, en de otters geven je een reden om dat lekker veel te doen. De drie extra Vagabond-karakters zijn ook erg leuk, en zorgen voor net wat extra variatie als je vaak tegen (of met) de Vagabond speelt. Er zijn mensen die bij de Lizard Cult zweren, maar ik kan deze weirdo’s maar niet aan het werk krijgen. Ze zijn echter wel leuk om aan andere mensen te geven.

De rest is minder sterk, helaas. De Vagabond is mijn minst favoriete leger in Root, en de potjes waarin ik tegen twee Vagabonds moest spelen waren miserabel. De robot Marquise de Cat werkt ook niet zo goed als ik had gehoopt, en is niet echt een reden om deze uitbreiding aan te schaffen. Het is dan ook niet voor niks dat Leder Games later met twee Clockwork expansions is gekomen; daar zitten bots in die klaarblijkelijk wel goed werken. Je koopt deze uitbreiding dus echt voor de twee nieuwe legers in de doos. Als die twee legers je niet trekken, dan zou ik deze niet gelijk kopen.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

The Underworld Expansion

Wat zit er in deze uitbreiding?
Ook verrassend veel, eigenlijk. Ook in deze uitbreiding zitten twee nieuwe legers: de Underground Duchy (de mollen) en de Corvid Conspiracy (de kraaien). Daarnaast heeft deze uitbreiding ook een nieuw speelbord met op beide kanten twee nieuwe kaarten: de bergkaart en de meerkaart.

Is het wat?
Het lijkt alsof er in deze uitbreiding minder ‘spul’ zit dan in de Riverfolk-uitbreiding, maar in de praktijk gaat het materiaal in deze uitbreiding veel meer rendement opleveren. De mollen zijn een fantastische toevoeging aan het spel, aangezien je dan een nieuw leger hebt met veel ‘reach’. Reach is een middel dat je ontwerpers van Root hebben gemaakt om ervoor te zorgen dat je spel genoeg grote legers heeft om goed te functioneren, en voor deze uitbreiding waren er maar twee legers met veel ‘reach’ – de katten en de vogels. Het feit dat je nu één van die twee legers om kan wisselen met de mollen, zorgt ervoor dat je veel diversere potjes Root gaat hebben.

De grootste toevoeging aan je spel is echter, denk ik, het nieuwe bord. De bergkaart in het bijzonder geeft de speler die de katten speelt nét dat beetje extra punten, zodat ze makkelijker kunnen concurreren met de andere legers. De meerkaart is ook een leuke toevoeging, al speel ik deze waarschijnlijk het minste. De kraaien, het andere nieuwe leger in deze uitbreiding, zijn erg leuk. De kraaien zijn heel populair bij mij aan tafel, ook al zijn ze waarschijnlijk niet erg sterk. Het is een leger wat goed spel beloont, wat waarschijnlijk ook verklaart waarom ik er nooit mee win. Ik zou deze uitbreiding zeker aanraden, mits je Root vaak te spelen weet te krijgen.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

The Exiles and Partisans deck

Wat zit er in deze uitbreiding?
Deze uitbreiding is slechts één ding – een nieuw deck met actiekaarten. Het vervangt in zijn geheel het deck met actiekaarten wat in het Root basisspel zit. De equipment en ambush kaarten in dit deck zijn hetzelfde als die in het basisspel, maar de andere upgrades en acties zijn helemaal nieuw.

Is het wat?
Ja, ja, driewerf ja! Dit nieuwe deck is zo veel beter dan het originele deck. Het originele deck doet op zich prima wat het moet doen, maar ik loop er altijd tegenaan dat de upgrades in dat deck niet evenwichtig aanvoelen. Sommige dingen zijn sterk, terwijl andere kaarten nagenoeg niets doen. Daar komt bij dat ik ook geen fan ben van de ‘Favor’-kaarten in het originele deck: drie kaarten die, als je ze speelt, alle speelstukken van een tegenstander opblazen in gebieden van een bepaalde kleur.

Het Exiles and Partisans deck lost al die problemen op door de actiekaarten te veranderen. Er zitten kaarten in die de speciale krachten van verschillende legers in Root nabootsen, wat altijd leuk is. Nu kunnen de katten ineens ook langs rivieren bewegen, en kunnen de vogels ook tunnels gebruiken! Daarnaast zitten er kaarten in die gebruik maken van de wapens en voorwerpen die je tijdens het spel kan craften (zodat ze niet langer alleen voor de Vagabond interessant zijn), en heb je gewoon rare kaarten. Kaarten die vreemde, sterke dingen doen zonder dat ze het spel in tweeën splijten. Ik heb sinds ik dit deck kocht nooit meer zonder gespeeld. Dit is, denk ik, de makkelijkste manier om een potje Root te upgraden.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

The Vagabonds pack

Wat zit er in deze uitbreiding?
Drie nieuwe Vagabondkaarten om aan het begin van het spel uit te kiezen, en meeples voor alle verschillende Vagabondkaarten die je kan kiezen.

Is het wat?
Ik hoef denk ik niet zo veel woorden vuil te maken aan deze uitbreiding. Als je graag meer Vagabonds wil om uit te kiezen of als je graag een meeple wilt hebben voor elke Vagabondkaart in het spel, dan is dit een must. Deze uitbreiding is ook niet zo duur, dus het is een makkelijke uitbreiding om aan je doos toe te voegen. Geen must, maar ik zou hem ook zeker niet afraden.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

The Marauders expansion

Wat zit er in deze uitbreiding?
Dit is weer een lekker grote uitbreiding! In deze doos zitten twee nieuwe legers: de Lord of the Hundreds (de ratten) en de Keepers in Iron (de dassen). Daarnaast zitten er ook vier Hirelings in deze uitbreiding, en materiaal zodat je legers kan draften aan het begin van het spel.

Is het wat?
Dit is een uitbreiding die zich specifiek richt op spelers die graag Root willen spelen met twee of drie spelers. Met groot succes ook, moet ik zeggen! De ratten zijn één van mijn favoriete legers, en voegen één van mijn favoriete stukjes dynamiek toe aan een potje Root – een reden om andere spelers aan te vallen. Root kan, zeker met spelers die het weinig spelen, snel verzanden in een spel waarbij spelers hun best doen om punten te scoren in hun eigen hoekje op het bord. De ratten kijken naar die mentaliteit en gaan die te lijf met een sloopkogel. Erg wenselijk, en ook nog eens heel leuk om te spelen.

De dassen zijn een stuk moeilijker om te spelen, maar werken heel goed in potjes Root met minder dan vier spelers. Je moet met dit leger elke beurt het onderste uit de kan halen, maar het is dan ook heel bevredigend als dat lukt. Het materiaal om legers te draften is waarschijnlijk voor de meeste casual spelers niet zo boeiend, maar voor spelers die graag Root op toernooiniveau spelen is dit een heerlijk cadeautje. Er werd al gebruikgemaakt van draft regels op Root toernooien, maar het is voor hen extra fijn dat daar nu officiële regels en materialen voor zijn. Dit is een uitbreiding met veel moois, in het bijzonder voor spelers die regelmatig met z’n tweeën of drieën spelen.

Oh, en ik ben de Hirelings niet vergeten, ik bespreek die hieronder.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

Hirelings (Marauders, Riverfolk en Underworld)

Wat zit er in deze uitbreiding?
Dit is eigenlijk een samenraapsel van vier verschillende kleinere uitbreidingen. Ik leg in de volgende paragraaf uit wat Hirelings precies zijn, maar eerst maak ik even een lijstje met welke Hirelings je precies kan kopen. Allereerst heb je de ‘basis’ Hirelings, dat zijn de Hirelings die je in de Marauder uitbreiding krijgt. Dan heb je Marauder Hirelings, daarbij krijg je een bewaardoos voor alle Hirelings. Als laatste heb je nog twee kleine doosjes met elk drie Hirelings, de Riverfolk Hirelings en de Underworld Hirelings. Al die dingen bij elkaar geven je dertien verschillende Hirelings om uit te kiezen.

Is het wat?
Ik ben groot fan van Hirelings! Hirelings zijn, in essentie, een soort mini-versie van alle legers in Root (plus drie volledig nieuwe Hirelings die niet gebaseerd zijn op een bestaand leger). De eerste keer dat één van de spelers een bepaald aantal punten haalt, mag hij een Hireling kiezen om te activeren. De Hirelings doen uiteenlopende dingen, maar over het algemeen krijg je er dan een mini-leger met elk een eigen power. Dat is echter niet permanent; na een bepaald aantal beurten moet je dat leger weer weggeven aan een tegenstander!

Ik ben van mening dat de Hirelings een must zijn voor potjes Root waarbij je minder dan vier spelers hebt. Ze voegen precies die textuur toe die je ook hebt in grotere potjes Root. Er is net een extra leger wat je klapjes geeft, net een extra plek om punten te sprokkelen, en net een extra dynamiek die het spel tot leven wekt. Tuurlijk, sommige Hirelings zijn interessanter dan andere, maar ik vind ze wel allemaal leuk. Het is echter wel een prijzige toevoeging aan je spel, dus ik zou niet blind alle Hirelings kopen. Probeer eerst de Hirelings die in de Marauder expansion zitten voordat je de rest koopt.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

The Landmarks pack

Wat zit er in deze uitbreiding?
Dit is wederom een kleine uitbreiding. Er zitten vier Landmarks in: houten fiches die je aan vakjes op het bord kan toevoegen zodat ze wat extra’s doen. Daarnaast krijg je ook spelregels om de toren en de boot uit de Underworld expansion op alle kaarten te gebruiken (en niet alleen op de bergkaart en de meerkaart).

Is het wat?
Meh? Weet niet? Er is één landmark (de Lost City) die ik semi-regelmatig gebruik, maar de anderen doen eigenlijk niet zo veel. Ik zou deze uitbreiding waarschijnlijk niet missen als ik hem niet meer had. Het grootste probleem is dat de meeste landmarks niks doen; ze geven je niet genoeg reden om ze te bezoeken. De twee interessantste, de Tower en de Lost City, genereren redenen om naar ze toe te komen. De andere drie zijn vrij makkelijk te negeren, en ik ben persoonlijk van mening dat je de boot alleen moet gebruiken op de meerkaart. Deze uitbreiding is makkelijk te negeren, en ik raad hem daarom niet aan. In de praktijk mis je niks als je deze niet hebt.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

Welke uitbreiding zou je aanraden?

Eigenlijk allemaal; ik heb ze allemaal en gebruik in vrijwel alle potjes Root die ik speel wel een onderdeel van elke uitbreiding. Mocht je echter niet je eerstgeboren kind willen verkopen om onderdelen voor een bordspel te kopen, dan zou ik ze zelf in deze volgorde aanschaffen.

1. Exiles and Partisans deck – een must, ik speel niet meer zonder. Dit deck is zo veel beter dan het originele deck. Ik heb het originele deck niet één keer meer gebruikt sinds ik deze heb gekocht. Ik zou deze altijd kopen, ook als je verder nul interesse hebt in de andere uitbreidingen.
2. The Underworld expansion – deze uitbreiding biedt waarschijnlijk het meeste voor mensen die vaak in grotere groepen spelen, inclusief wat subtielere quality of life upgrades. Je kan de mollen spelen als je geen zin hebt in de katten of de vogels, de twee extra kaarten zijn leuk en bieden waardevolle variatie, en de kraaien zijn een leuk, gek leger. Wij spelen vaak met de bergkaart als iemand de katten speelt, zodat ze wat meer kans hebben. Als je meestal met drie of vier mensen speelt, dan is dit een gouden aankoop.
3. The Marauders expansion – ik ben groot fan van de Hirelings die in deze expansion zitten, en de ratten zijn een welkom gezicht als je niet steeds met de katten of de vogels wilt spelen. De dassen zijn ook een heel uitdagend leger om te spelen, wat leuk is voor mensen die het spel goed kennen (of constant winnen). Als je op zoek bent naar de beste uitbreiding om Root met twee mensen te spelen, dan schuift deze uitbreiding een plek naar boven.
4. The Riverfolk expansion – het doet me pijn om deze op de vierde plek te zetten, aangezien mijn favoriete leger (de otters) in deze uitbreiding zit. De otters en de lizards zijn echter twee legers die minder toegankelijk zijn, en de andere extra’s kunnen niet opboksen tegen de andere twee grote uitbreidingen.
5. Hirelings – ik ben een groot voorstander van de Hirelings, maar ze zijn beduidend minder interessant dan de legers die in de grote uitbreidingen zitten. Ik zie niet echt een scenario voor me waarin ik deze uitbreiding aan zou raden boven de Marauders expansion. Als je Root vooral met z’n tweeën speelt, dan schuift deze uitbreiding een plekje naar boven.
6. Landmarks – een leuk idee, maar ik speel hier zeer zelden mee. Er zijn één of twee landmarks die we wat vaker gebruiken om bepaalde legers die moeilijk winnen wat te helpen, maar niks hiervan komt structureel in het spel of is noodzakelijk. Alleen als je écht alles wilt hebben.
7. Vagabonds pack – ik kocht deze uitbreiding nog voordat ik het spel had omdat ik zó dol ben op de meeples die erin zitten! Het is echter wel alleen een cosmetische upgrade en voegt weinig toe aan het spel. Mocht je écht verzot zijn op de Vagabond (wat ik niet begrijp), dan kan deze wat plaatsjes opschuiven.

Artikel gaat door onder de afbeelding >

Wanneer koop je die dingen dan?

Het klinkt vanzelfsprekend, maar ik zou pas uitbreidingen kopen als je het basisspel een paar keer gespeeld hebt. Ook zou ik zeker weten dat je een speelgroep hebt die het spel wil spelen. Ik heb de mazzel dat ik een groep vrienden én een vaste spellenavond heb waar Root fans zijn, maar het is zonde om veel geld uit te geven aan Root en uitbreidingen

Wat ik verder nog kwijt wil

Mocht je niet genoeg Root in je leven hebben, dan kan ik Cuba Libre ook warm aanbevelen. Root is een herinterpretatie van een spelsysteem wat al langer bestaat, zogeheten COIN games. COIN games zijn bordspellen waarin je historische scenario’s uitspeelt met een dominante macht die door ‘binnendringers’ aangevallen wordt. Het voordeel van Cuba Libre is dat het, als je bekend bent met Root, heel behapbaar is. Daarnaast heeft het een fantastische solo mode en laat het je een historisch conflict verkennen waar we in Nederland gewoon niet zo veel over horen. Gratis tip van Yorom, graag gedaan deed het graag.

Wat denk jij?

Wat vind je van Root, en zou jij Root aan andere mensen aanraden? Welke uitbreidingen heb jij, en ben je het eens met mijn volgorde? Laat het me weten in de comments!