Azul is inmiddels een bekende naam in de bordspellen scene. Alle winkels, van speciaalzaken tot boekenwinkels, lijken Azul in huis te hebben. Zeven verschillende versies, om precies te zijn. Maar, welke is dan het beste!? Daar kom ik om de hoek kijken! Ik heb alle spellen met Azul in de titel voor je gespeeld, zodat jij weet welke het beste bij jou past. We bespreken in een notendop de regels, wat daar leuk aan is en aan wat voor spelers ik dat spel zou aanraden. Dan weet jij straks welke het beste bij je past!

Oh, en ik besloot ook voor onverklaarbare reden om bij elk spel te bespreken hoe eetbaar de speelstukken eruit zien. Ik weet namelijk waar jullie écht naar op zoek zijn.

Wat hebben deze spellen gemeen?

Bij al deze spellen (behalve Azul: 5211) probeer je met tegels die je draft, patronen te maken die punten scoren. Die tegels komen van een centraal punt waar aan het begin van een ronde de tegels worden neergelegd. Hoe je deze tegels vervolgens mag gebruiken, verschilt per spel. Die tegels handig draften is dan ook belangrijk; winnen doe je door dingen te pakken die én handig zijn voor jou, én je tegenstander dwarszitten.

Daarnaast zijn al deze spellen prachtig uitgewerkt. Als er tegels in zitten, dan zijn die van stevig plastic. Als er karton bij zit, dan is dat dik en onverwoestbaar. Als er een score track in zit, dan begint die bij 0 zodat je fiche een plek heeft om te beginnen (in plaats van een soort niemandsland in de buurt van het spoor). De artwork is kleurrijk, de doos is aantrekkelijk en de speelstukken voelen goed om vast te houden. Dat is een stukje kwaliteit waar je bij al deze spellen op kan rekenen. En nu je dat weet, kan ik aan de slag!

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Azul

We beginnen natuurlijk bij de originele Azul; zonder het monstersucces van dit spel hadden al die andere spellen nooit bestaan. In dit spel ben je een tegelzetter die meebouwt aan het koninklijk paleis in Evora! En hoe werkt dat dan? Elke speler heeft een speelbord met twee helften. Je legt op de linkerhelft de stenen neer die je tijdens je beurt draft. Stenen die je tijdens je beurt draft, zijn allemaal dezelfde kleur en moeten in dezelfde rij gelegd worden. Mixen mag ook niet – alle stenen in een rij moeten dezelfde kleur zijn. Is je rij aan het einde van de ronde vol, dan schuift je steen op naar het rechterdeel.

Het rechterdeel van je speelbord is een raster waar je de tegels die je gedraft hebt naartoe wil verplaatsen. Dat raster bestaat uit vijf rijen, met elke kleur steen daar één keer in. Je wil proberen om zo veel mogelijk stenen naast elkaar te leggen, aangezien je daarmee extra veel punten scoort! Het spel is voorbij zodra een speler één rij helemaal vol heeft. Aan het einde van het spel scoor je nog wat bonuspunten voor rijen, kolommen en als je een kleur in alle vijf de rijen hebt zitten. En dat is Azul in een notendop!

Hoe leuk is dit spel: Azul is één van de spellen die bij mij thuis het meeste op tafel komt. Mijn partner en ik vinden het zo leuk dat we ook de mini versie gekocht hebben zodat we ook op vakantie Azul kunnen spelen. Het grote voordelen van deze Azul zijn dat de regels behapbaar zijn, de strategie snel duidelijk is en dat je zo gemeen kan spelen als je zelf wilt. Daar komt ook bij dat de acties lekker simpel zijn (iets wat we bij de andere versies van Azul gaan zien veranderen), waardoor ook nieuwe spelers de strategie snel oppakken. De Rochester draft, samen met het feit dat alle info open is, zorgt ervoor dat het spel lekker interactief voelt zonder dat je bij elkaar het speelbord om zeep helpt. Azul is terecht een moderne klassieker, en ik raad het van harte aan iedereen aan.

Eetbaarheid speelstukken: zeer eetbaar. De speelstukken zonder bedrukking zien eruit als toffees (in het bijzonder de rode), en de stukken met bedrukking zien eruit als luxe gebakjes. Watertanden gegarandeerd als je deze versie van Azul op tafel zet.

Azul Mini

Azul Mini speelt exact hetzelfde als gewone Azul! Hij is echter wel kleiner, en heeft bordjes waarmee je Azul in een wildwaterbaan zou kunnen spelen. Er is een plastic rekje over het bord geclipt waarin je steentjes blijven liggen, en het scorespoor zijn schuifjes. Mijn partner en ik vinden de originele Azul zo leuk dat ik zowel de grote als deze versie heb.

Hoe leuk is dit spel: ik wilde bijdehand doen en het stukje dat hierboven staat kopiëren, maar ik zal het je besparen. Azul Mini heeft dezelfde gameplay loop als de grote versie, al zorgt het kleinere maatje er wel voor dat je iets meer moet klooien. Je moet de steentjes steeds op de goede kant leggen, wat een extra handeling is die in de grote Azul niet hoeft. Geen dealbreakers, maar het zorgt er wel voor dat ik mensen afraad om alleen Azul Mini te kopen. Ik zou deze alleen kopen als je, net zoals ik, Azul overal mee naartoe wilt kunnen nemen. Is dat voor jou niet het geval, dan zou ik gewoon de grote Azul kopen.

Hoe eetbaar zijn de speelstukken: Een stuk minder eetbaar dan die van de grote Azul, wat ik jammer vind. Mijn hoop was dat er een vergelijkbare relatie zou zijn als die tussen M&Ms en Smarties, maar helaas lijkt het meer op die tussen M&Ms en strijkkralen. Hier gaan de speekselklieren niet van aan het werk.

Azul: Master Chocolatier

Azul: Master Chocolatier werkt exact hetzelfde als de originele Azul, behalve dat je ervoor kan kiezen om speciale factory tiles te gebruiken. Dat zijn de bordjes waar de steentjes die je draft op liggen. Verder zijn de regels exact hetzelfde! Ik speel dit spel vooral met mijn partner, en zij vindt (net als ik) de basisversie van het spel het leukste. Voor ons had deze versie dus weinig meerwaarde, al kan ik me voorstellen dat het bonbon thema je meer aanspreekt dan Portugese tegels. Als dat voor jou geldt, dan zou ik zeker voor deze versie gaan.

Hoe leuk is dit spel: exact even leuk als de originele Azul! De speciale factory tiles zijn leuk voor meer afwisseling zonder dat ze het spel domineren, en verder speelt het zoals je van Azul gewend bent. Daarnaast zijn er denk ik ook mensen voor wie dit thema meer aanspreekt dan die van de originele Azul. Ik kan me geen scenario bedenken waarin ik deze zou afraden.

Eetbaarheid speelstukken: zeer oneetbaar. Een nare verrassing, aangezien deze versie van Azul zich als enige daadwerkelijk linieert met eten. De kleuren zijn niet uitnodigend, de bedrukte stukken lijken te plastic om de chocolade illusie te laten slagen, en de bonbons zien er niet luxueus genoeg uit om je tot een knabbel te verleiden. Teleurstellend lage eetbaarheidsgraad.

Azul: Stained Glass of Sintra

In Azul: Stained Glass of Sintra (vanaf nu afgekort met Sintra) ben je de assistent van een meester glaszetter! Onder begeleiding van je meester werk je mee aan de constructie van prachtige glas-in-lood ramen in het plaatsje Sintra. En hoe doe je dat dan? Tijdens je beurt mag je, net zoals in de originele Azul, tegels draften van een openbare voorraad in het midden van de tafel. Deze tegels moet je vervolgens op een van de tegels in je collectie ramen plaatsen. Maar! Die stenen mag je niet neerleggen waar je wilt. Boven je bord heb je een poppetje staan – de meester glazenzetter. Elke keer dat je tegels neerzet, verplaatst de glaszetter naar die lijn toe. Wil je links van de glaszetter iets neerleggen – magniet. Dan moet je eerst je hele beurt gebruiken om de glaszetter weer helemaal naar links te verplaatsen.

Je scoort punten door kolommen in je glas-in-lood muur af te maken. Is je kolom af, dan mag je één van de stenen uit die kolom naar beleden schuiven en scoor je punten voor die kolom. Als bonus scoor je ook nog eens punten voor elke kolom die je rechts van deze ook al eens af hebt gemaakt, waardoor je extra beloond wordt voor goed plannen. Elke ronde is er ook nog een bonussteen die je extra punten geeft als je een steen van die kleur scoort. Na zes rondes kijk je wie de hoogste score heeft, en dus de beste glaszetter aan jouw keukentafel is!

Hoe leuk is dit spel: mijn partner en ik waren niet zo gecharmeerd van deze Azul, ook al geeft Sintra meer ruimte voor strategisch plannen. Ik denk dat Stained Glass of Sintra daarom goed gaat vallen bij spelers die daar meer waarde aan hechten dan ik. Ik speel over het algemeen vooral op vibes, en dat kan bij deze Azul veel minder. De echte grote punten scoor je door ramen voor te bereiden voor specifieke bonusrondes, en door echt goed van rechts naar links te werken. Ik probeerde dit, maar was steeds gefrustreerd omdat de stenen daarvoor niet uit de zak kwamen. Niet perse slecht dus, maar geen goede match met mij.

Eetbaarheid speelstukken: extreem eetbaar. Ik heb zelden zulke eetbaar-ogende speelstukken gezien. De doorzichtige stenen in dit spel zien er allemaal uit als uitnodigende zuurtjes. De wilskracht die je nodig hebt om deze niet in je mond te stoppen tijdens het spelen, wordt alleen geëvenaard door Atlas zelf. Choquerend hoge mate aan eetbaarheid.

Azul: Summer Pavilion

Azul: Summer Pavilion is het derde spel in de Azul reeks. Deze keer hebben we ruitjes in plaats van vierkanten! Tijdens het spelen van Azul: Summer Pavilion ga je proberen om de zespuntige sterren op je bord op te vullen met stenen. Dit doe je door om de beurt stenen te draften (ik begin een patroon te herkennen), om vervolgens om beurten die stenen te gebruiken om de punten van de sterren op je bord op te vullen. Dat gaat echter niet zomaar – je moet betalen, pannenkoek!

Elke punt in een ster kost een vast aantal stenen om op te vullen. Staat er een 1 in de punt, dan heb je aan het steentje dat er erop wil leggen genoeg. Staat er echter een zes, dan moet je nog vijf andere stenen van dezelfde kleur betalen om daar iets neer te mogen leggen. Gelukkig is er elke ronde een ‘jokerkleur’ die je mag gebruiken als een steen van een kleur naar keuze, zodat het wat makkelijker te doen is. Als je een steen neerlegt, scoor je één punt voor elke andere steen die ernaast ligt. Het spel is na zes rondes voorbij, waar iedereen ook nog eens bonuspunten scoort voor elke ster die ze volledig opgevuld hebben. Degene met de meeste punten aan het einde van het spel, wint!

Hoe leuk is dit spel: dit was een welkome afwisseling na Sintra. Azul: Summer Pavilion werkt heel soepel, en het systeem dat je stenen moet betalen om je sterren te bouwen werkt heel goed. Er is nog één extra regel die ik hierboven niet uitgelegd heb, maar die is wel cruciaal. Aan het einde van een ronde mag je maximaal vier stenen die je niet gebruikt hebt meenemen naar de volgende ronde. Dat zorgt ervoor dat er gelijk wat meer strategie bij het spel komt kijken, aangezien je daardoor kan plannen voor de volgende ronde. Combineer dat met extra bonusstenen die je mag pakken als je bepaalde figuren op je bord maakt, en je hebt wat mij betreft een winnaar.

Eetbaarheid speelstukken: onder gemiddeld eetbaar. De vorm van de stenen doet denken aan spekjes, maar de kleuren en het materiaal doen echt alleen aan speelstukken denken. Dat is op zich geen groot probleem, aangezien dit spel geen directe associaties oproept met eten, maar is wel een stap bij de originele eetbaarheid vandaan. Elke poging tot consumptie van een van deze stenen komt hoogstens voort uit nieuwsgierigheid in plaats van verleiding.

Azul: Queen’s Garden

Azul: Queen’s Garden is waarschijnlijk de meest ingewikkelde Azul om uit te leggen, maar ik ga mijn best doen om het op beknopte wijze aan je duidelijk te maken. In Queen’s Garden probeer je een tuin in te richten met zeshoekige stenen. Die draft je net zoals bij de spellen hiervoor, met een paar grote verschillen. Het is nu niet zo dat je alle stenen aan het begin van de ronde ziet, maar in plaats daarvan komen er gaandeweg de ronde nieuwe stenen bij. Daarnaast draft je bij dit spel ook tuin tegels; kartonnen zeshoeken waar je de stenen op mag plaatsen.

Als je een steen (of een tuin tegel) wil plaatsen, moet je daar (net als bij Summer Pavilion) voor betalen. Dat hoeft dit keer echter niet perse met stenen van dezelfde kleur; de enige eis is dat de stenen waarmee je betaalt allemaal dezelfde kleur of dezelfde opdruk hebben. Als je betaalt hebt, ga je de steen die je gekocht hebt natuurlijk niet willekeurig in je tuin plempen. Je scoort aan het einde van het spel namelijk punten voor de groepjes die je maakt. Elke groep bestaat uit maximaal zes stenen met dezelfde kleur of opdruk, mits ze verder allemaal anders zijn. Als je bijvoorbeeld een groep stenen met bomen erop hebt, dan moeten de stenen in die groep allemaal een andere kleur hebben. De echt dikke punten scoor je dus door groepjes te laten overlappen, zodat je een steen in meerdere groepen kan gebruiken. De speler met de meeste punten na vier rondes, wint het spel!

Hoe leuk is dit spel: de eerste keer dat ik dit speelde, kon ik niet wachten tot het voorbij was. Ik heb een hele geduldige partner, en zij wil spellen die ze niet leuk vindt altijd wel afmaken als ik het naar m’n zin heb. Azul: Queen’s Garden was een van de weinige spellen waarbij dit omgekeerd was. Dat gezegd hebbende doet Azul: Queen’s Garden wel interessante dingen. De optimalisatie puzzel is erg interessant, en de draft goed navigeren zodat je de middelen hebt om te bouwen, is een interessante uitdaging. Het was alleen allemaal net een stapje te veel voor mijn smaak. Dit is de Azul die ik aan serieuze eurogamers aan zou raden. Die zijn wel gewend om vijf acties uit te moeten voeren zodat ze één punt kunnen scoren.

Eetbaarheid speelstukken: zeer oneetbaar. De stenen doen geen poging om eetbaar te ogen, voortkomend uit een combinatie van de vorm en de opdruk. De kartonnen tuin tegels ogen niet uitnodigend en kunnen hoogstens als bordje of onderzetter gezien worden. De Joker tegels ogen bijzonder oneetbaar. Geen van deze onderdelen nodigen uit tot consumptie – jammer.

5211 Azul

Tijd voor het lelijke eendje in de bijt, 5211 Azul. “Yorom, dit is niet eens echt een Azul spel. Ze hebben hier gewoon de branding op geplakt!” Klopt, en toch was ik de eerste keer dat ik het in de winkel zag in de war. Het stond namelijk naast alle andere Azul spellen, en de achterkant doet je vermoeden dat het de kaartspel versie is van Azul. Maar is dat ook zo? Nee, lieve lezer, het heeft er niets mee te maken. Maar hoe speel je dit dan?

De titel van dit spel is echt top, aangezien het een geheugensteuntje is voor hoe het spel werkt. Alle spelers beginnen met vijf kaarten in hun hand, en spelen er eerst twee, dan één en nog eens één uit (terwijl ze tussendoor ook nieuwe kaarten pakken). Je doel is om kaarten voor je te hebben liggen van de kleur die het meeste is uitgespeeld tijdens de ronde. Maar pas op! Zijn er te veel kaarten van die kleur gespeeld, dan scoort die kleur helemaal niks en wordt er naar de volgende dominante kleur gekeken. Heb je kaarten van die kleur voor je liggen, dan leg je ze apart in je score stapel. Het spel gaat door totdat alle kaarten in de trekstapel op zijn.

De twist zit hem erin dat alle spelers tegelijkertijd kaarten kiezen om uit te spelen. Je hebt bij de eerste twee kaarten die je speelt geen idee wat de rest aan het doen is, maar daarna moet je proberen aan te voelen wat de anderen gaan doen voordat jij je kaart uitspeelt. Als laatste zitten er ook kaarten met kippen erop in het spel. Deze zijn geen punten waard, maar kunnen er wel voor zorgen dat de scoreronde gekaapt wordt. Zijn er namelijk een specifiek aantal kaarten met een kip erop gespeeld, dan scoren alle spelers kippen in plaats van getallen! Wie aan het einde van het spel de meeste punten heeft, wint! Is het gelijkspel, dan wint degene die de meeste kaarten heeft. Zijn die kippen uiteindelijk toch nog ergens goed voor.

Hoe leuk is dit spel: dit spel was de perfecte afsluiter van een lange avond met serieuze spellen. Het legt snel uit, iedereen kan snel meedoen en het heeft genoeg voer voor hilarische momenten. Ik had tijdens het uitleggen nadruk gelegd op de kaarten met kippen erop, dus iedereen riep hard “KIP!” als ze er eentje speelde. Je vliegt er lekker doorheen en hoeft niet te hard na te denken; perfect als afsluiter dus. Dat gezegd hebbende, dit spel is niet echt hogere wiskunde. Het voelt goed om met kaartjes te gooien en “KIP” te roepen, maar tegelijkertijd had ik nooit het gevoel dat ik écht invloed had op wie er wint. 5211 is goed in het genereren van het gevoel dat je een spel hebt gespeeld, zonder dat je daadwerkelijk iets noemenswaardigs hebt gedaan. Daar is ongetwijfeld plek voor in de hobby, maar ik loop er niet warm voor.

Eetbaarheid speelstukken: extreem oneetbaar. Dit spel heeft alleen kaarten, en die nodigen eigenlijk nooit uit om gegeten te worden. De opdruk is aantrekkelijk, maar nodigt niet uit tot watertanden of een hapje nemen. Ogenschijnlijk is er alleen nagedacht over algemene esthetische aantrekkelijkheid zonder ook maar een keer de eetbaarheid van het product in overweging te nemen. Een gemiste kans.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Dus wat is nu de beste versie van Azul?

De originele Azul is wat mij betreft het beste, met op de tweede plek Azul: Summer Pavilion. Beide spellen spelen lekker soepel weg, hebben weinig regels en zitten toch vol met interessante keuzes. Ik moet toegeven dat ik wat bevooroordeeld ben over de originele Azul, aangezien ik die al honderd keer gespeeld heb, vandaar dat ik ook Summer Pavilion nog extra aanstip. Als iemand aan me vraagt om één van deze twee spellen te spelen, dan zou ik zelden nee zeggen.

Wil je echter een spel waarbij strategie belangrijker is, dan kan ik Azul: Queen’s Garden van harte aanbevelen. Queen’s Garden is voor mij net een stapje te guitig, maar ik kan me voorstellen dat er spelers zijn die hier heel goed op gaan. De hoge mate aan ruimtelijke optimalisatie die je nodig hebt, plus goed resource management en goede intuïtie bij de draft, zorgt ervoor dat je dit spel niet zomaar wint. Dat gezegd hebbende, ik denk dat Queen’s Garden niet voor iedereen weggelegd is. Het lijkt op Rivella; niet voor iedereen, maar fans gaan écht fan zijn.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

En wat als ik alleen de stukken wil opeten?

Als je alleen op zoek bent naar een bordspel om de speelstukken van op te eten, heb je eigenlijk maar twee keuzes. Ben je dol op zuurtjes, dan moet je voor Azul: Stained Glasses of Sintra gaan. De grote hoeveelheid doorzichtige plastic stukken lijken als twee druppel water op vruchtenzuurtjes. Je weet wel, van die zuurtjes uit zo’n gouden blikje. Dat je die bij je opa en oma open doet omdat je even wat wil snoepen, en dan zit er naaigaren, knopen, en een zooi naalden in. Dat is vast een anekdote die veel herkenning bij mijn lezers zal genereren – van die zuurtjes dus.

De andere optie zijn de stukken uit de originele Azul. De stukken zonder bedrukking zien eruit als van die lekkere toffee snoepjes die veel te zoet zijn, en dat je pijn in je kaken krijgt van het kauwen omdat je er te veel achter elkaar nam maar je had nou eenmaal zo’n grote zak gekocht. Die mét bedrukking komen op mij over als luxe kleine gebakjes. Van die gebakjes die je eigenlijk alleen ziet op dure cocktailfeestjes terwijl je omringt bent door mensen die kunnen ruiken dat je niet in dezelfde belastingschijf zit als zij. Het is heel moeilijk voor me om de stukken uit de originele Azul niet op te eten, maar na de derde keer heb ik mijn pogingen maar gestaakt.

Het strafhoekje in deze categorie mag wat mij betreft ingenomen worden door Azul: Master Chocolatier. Ik vind het bespottelijk dat een spel dat zich poneert als iets dat van chocola gemaakt is mij niet een keer kon verleiden tot een hapje. Ik wilde de stukken niet eens likken! De mens reageert uit zichzelf met afkeer wanneer ze een gezicht zien wat er menselijk uit moet zien, maar daar niet in slaagt. Dat fenomeen noemen we de uncanny valley; Azul: Master Chocolatier zit in de uncanny valley voor namaak chocolade. Het slaagt er niet in om op een overtuigende manier chocola na te doen, en daardoor schiet ik gelijk in de weerstand. Afgekeurd, ga niet langs start.

Wat ik verder nog kwijt wil

Ik heb voor dit artikel niet naar de uitbreidingen voor de verschillende Azul spellen gekeken, omdat ik graag wil focussen op de spellen die je in eerste instantie in de winkel tegen zou komen. Het gebeurt niet vaak dat een spel gered wordt door een uitbreiding, en daarbij vind ik de uitbreidingen voor Azul niet zo veel toevoegen. De vergelijking van de basisspellen was echter wel interessant, en daarom heb ik daarnaar gekeken.

Ik maakte bij het stukje over Azul: Queen’s Garden een grapje over eurogamers, maar laat het misverstand vooral niet bestaan – ik ben ook dol op eurogames. Hansa Teutonica, Troyes en Bruxelles 1897 zijn drie van mijn favoriete spellen! Ik hou er echter niet zo van als ik eerst een sudoku puzzel op moet lossen voordat ik een gierst mag maken, ik wil gewoon een Meeple neerzetten en een gierst genereren. De grap ging over hoeveel aanloop de acties hadden, en niet over dat eurogames stom zijn. Ook ik hou van mijn beige boys <3.

Wat denk jij?

Wat is jouw favoriete Azul spel, en waarom? Vind je ook niet dat de stenen in Stained Glass of Sintra ontzettend eetbaar zijn? Wat is volgens jou het spel met de meest eetbare onderdelen, en wat voor spellen raad je fans van Azul nog meer aan? Laat het me vooral weten in de comments!