Het eerste kalenderjaar van bordspellencafe.nl is officieel achter de rug, en er is een hoop om op terug te kijken! Na een jaar met (bijna) elke week een artikel en exact 54 reviews, is het tijd om te kijken naar de spellen die een deel van onze website het meest heeft gekoesterd het afgelopen jaar. Yorom, Martijn en Christiaan nemen je mee langs de hoogtepuntjes van 2024!

De top 5 spellen van Yorom

Dit jaar was, met uitstek, het jaar van de medium-heavy Eurogame. Je weet wel, het genre waar de spellen, naar mijn mening, het meeste beginnen samen te vloeien. Dat wil niet zeggen dat ik geen lol heb gehad met een medium-weight Euro hier en daar, maar je gaat ze niet terugvinden in mijn top 5 van dit jaar. Gelukkig zijn Martijn en Christiaan er ook, die kunnen je daar vast meer over vertellen. De BG Stats app op mijn telefoon vertelt me dat ik dit jaar 183 nieuwe bordspellen gespeeld heb (en 118 die ik al eerder heb gespeeld), wat volgens mij een goed gevuld jaar is geweest. Tijd om je te vertellen over de rare nonsens die ik dit jaar wél leuk vond! Maar eerst, mijn eervolle vermeldingen:

• ito, van Arcane Wonders en Arclight Games. Heel leuk, en het kreeg mijn hoogste beoordeling van dit jaar, maar het is niet iets om een avond mee te vullen. Hij zit standaard in de tas, maar is niet het eerste wat ik pak.
• Haggis, van Portland Games Collective. Een van mijn favorieten van dit jaar, maar uiteindelijk is het een reprint die je in Nederland heel slecht kan krijgen. Hebben jullie hem al met een standaard spel kaarten gespeeld?
• Kelp, van Wonderbow Games. Prachtige game, maar ik heb hem nog niet genoeg kunnen spelen om er echt iets van te kunnen vinden. Ik ben op dit moment bezig om Christiaan zo ver te krijgen om hem bij me te komen spelen. Wellicht dus een klimmer, maar ik kan het nu niet weten.
• My Little First Sale, van Meanbook Games. Zelfde verhaal als hierboven – ik heb dit spel nog niet genoeg kunnen spelen. Het was echter wel een hele fijne verrassing van Spiel, en ik ben dan ook benieuwd of de volgende plays allemaal net zo leuk blijven.
• Rebirth, van Mighty Boards. De beste Knizia van dit jaar, maar tegelijk ook minder goed dan de andere games hieronder. Ben wel nog steeds enthousiast om deze weer terug op tafel te krijgen!

Artikel gaat verder na de afbeelding >

5. The Vale of Eternity, van Mandoo Games en Geronimo Games

In mijn eerdere review besprak ik al hoe fijn het is om dit spel te spelen, en de plays na mijn review waren net zo lekker. Tijdens The Vale of Eternity probeer je kaartje voor kaartje een motor in elkaar te zetten die zo veel mogelijk punten uitkotst, zodat je samen met je team ik-zweer-dat-we-geen-pokemon-zijn-monsters de ondergang van je tegenstanders kan vieren. Voeg daar een krappe economie en een interessant hand-management-spel aan toe, en dan heb je The Vale of Eternity!

Ik ben niet zo’n fan van draften, blijkt, tenzij het openbaar is. Ik wil gewoon zien wat andere mensen aan het doen zijn, zodat ik kan begrijpen hoe ze me kapot maken. Daar komt bij dat de engine die je bij The Vale of Eternity in elkaar zet altijd een beetje houtje-touwtje aanvoelt, totdat hij INEENS heel goed werkt – je bent (op een heel bevredigende manier) het vliegtuig in elkaar aan het zetten terwijl je al in de lucht zit. Het resultaat daarvan is, voor mij, een spel waarbij drie dingen waar ik normaal gesproken niet warm voor loop (engine building, draften en tableau building) op een heerlijke manier samenkomen. Ik probeer nog regelmatig een snel potje te spelen op Boardgamearena, en ik neem deze ook vaak mee naar spellenmiddagen. Echt een warme aanrader, ook al komt hij technisch gezien uit 2023.

4. Inori, van Space Cowboys

Dit was een laatkomer voor mij, maar ik ben elke keer dat ik Inori speel opnieuw onder de indruk. Inori is, in de kern, een vrij simpele worker placement game. Er zijn kaarten met daarop acties die je mag uitvoeren als je er een worker op zet, en acties die tegelijk ook end game scoring kansen aanzetten voor alle spelers. De kunst zit hem erin dat je moet aanvoelen waarin je kan specialiseren zonder dat je de hele tafel van je vervreemdt, aangezien je zelden tot nooit erin gaat slagen om al het werk zelf te doen als je punten wil scoren. Na een krap uurtje ben je weer buiten, en heb je meer tokens verzameld dan in een gemiddelde doos van Agricola zitten.

Zoals ik in m’n review ook uitleg, is Inori een modern spel dat veel van de gevoelens bij me oproept die ik ook van oudere Eurogames krijg. Er is lekker conflict zonder dat je elkaar écht destructief in de weg zit; de acties zijn simpel, maar er is genoeg strategische ruimte om plannen te maken; er is genoeg fuzz om een beetje op vibes te spelen zonder dat het dom en random aanvoelt – allemaal dingen die ik sterk waardeer in een Eurogame. Inmiddels speel ik vijf potjes Inori tegelijk op Boardgamearena en heb ik hem laatst ook nog in het echt op tafel gelegd. Ik denk dat deze titel onder gaat sneeuwen dit jaar, terwijl hij echt sterk is. Veel sterker dan de cover art en het cijfer op boardgamegeek doen vermoeden.

3. Undaunted 2200: Callisto, van Osprey Games

De laatste iteratie in de Undaunted reeks, Undaunted 2200: Callistio trekt de conflicten in Undaunted uit de geschiedenisboeken en in een theoretische toekomst waar de mens bezig is om de manen van andere planeten in ons zonnestelsel te exploiteren voor grondstoffen en een wazig economisch gewin. Callisto heeft dezelfde ijzersterke combinatie van deck building en oorlogvoering als de eerdere delen in de Undaunted reeks, maar voegt daar een nieuw esthetisch sausje en een grote dot asymmetrie aan toe. Oorlogvoering zag er nog nooit zo gelikt uit.

Ik moest in eerste instantie wel wat inkomen en over mijn problemen met de productie heen stappen, maar inmiddels ben ik om – dit systeem speelt echt fantastisch. De acht scenario’s in dit spel voelen goed aan, de verschillende facties zijn goed tegen elkaar afgesteld, en elke nieuwe beurt is opnieuw spannend. Het is indrukwekkend om te zien hoeveel de ontwerpers hebben weten te itereren op de systemen die ze voor Undaunted: Normandy bedacht hebben, en deze meest recentie versie is een indrukwekkende stap naar voren. Complex om in te komen en wellicht overgeproduceerd, maar Undaunted 2200: Callisto is de moeite waard.

2. Dune: War for Arrakis, van CMON Games

Ik heb één vriend die dit spel met me speelt. Eens in de zoveel tijd spreken we af, schuif ik alles van mijn redelijk omvangrijke keukentafel, maak ik het verlengstuk eraan vast, en zetten we spullen op stoelen omdat dit spel nog steeds te groot is voor mijn keukentafel. Tijdens een potje War For Arrakis speel je de derde acte van het eerste Dune boek uit – het moment waar Paul de spiritueel leider van de Fremen wordt, terwijl de Harkonnen bezig zijn om de Fremen uit te roeien. Je gooit dobbelstenen, beweegt emmers vol plastic en probeert door slim gebruik van limited resources toch je tegenstander in het nauw te drijven.

Dit spel doet een hoop dingen waar ik normaal van zou terugdeinzen (en dan heb ik het niet eens over het prijskaartje), maar ik ben verliefd geworden op dit spel. Het is een grootschalige wargame die niet knippert en gewoon met gestrekt been zijn thematiek induikt. Het is een spel waarbij ik blij ben dat alles van plastic is, ondanks dat ik altijd de meeple- of standee-versie van bordspellen koop. Het is het spel wat ik met die ene vriend speel terwijl we koffie drinken en over het leven kletsen. Misschien dat War for Arrakis inmiddels vervlochten is geraakt met mijn liefde voor deze vriend – zeker weten doe je het nooit. Maar wat ik wel weet, is dat ik niet kan wachten om het weer op tafel te kunnen leggen.

1. Arcs, van Leder Games

Er was voor mij eigenlijk weinig twijfel dat Arcs mijn favoriete spel van 2024 ging worden. Wat dat betreft is het makkelijk als je in de zomer al je werk voor december af kan hebben. En dan heb ik de campaign expansion nog niet eens kunnen spelen!

Arcs is een hoop dingen. Het is deels een trick-taking game, deels een spel over grondstoffen maken, deels een spel over vechten in de ruimte, en een hoop zoeken naar een manier om daadwerkelijk punten te scoren. Tijdens je beurt speel je één van de kaarten uit je hand om een actie te doen, en je medespelers mogen (op basis van de kaart die je speelt) ook een kaart spelen om dezelfde actie te doen, of om een andere actie te doen die minder sterk is. Zodra je een bepaald aantal punten bereikt hebt, is het spel voorbij.

Ik weet niet precies wat het is, maar ik blijf verknocht raken aan de spellen van Cole Wehrle. Oath is een van mijn favoriete spellen ooit, ik heb inmiddels alles wat voor Root te krijgen is, en ik heb zelfs z’n historische spellen Pax Pamir en John Company in de kast staan. Sommige ontwerpers weten je bij de lurven te pakken en niet meer los te laten – Cole Wehrle is er zo een voor mij. Mijn brein moet zich elke keer weer opnieuw om de vreemde vormen van zijn spellen heen vouwen, maar zodra dat lukt weten ze me ook niet meer los te laten. Arcs is het spel wat, denk ik, de meeste impact gaat hebben op de lange termijn, en het verbaast me dus ook niet dat het mijn favoriete spel van dit jaar is. Ik kan niet wachten om te zien wat de expansion met zich meebrengt.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

De top 5 spellen van Mmaartijn

Het was weer een goed jaar, al kwamen mijn plays pas later op gang. Nu, op 18 december, staan er dit jaar 393 speelsessies op mijn naam waarvan er 70 nieuw voor mij waren. Die kwamen natuurlijk niet allemaal uit 2024, maar het geeft wel aan dat de keuze er niet makkelijk van wordt.
Laat ik beginnen met wat eervolle vermeldingen die de top 5 net niet gehaald hebben:

• Tea Garden van Albi. Een erg tof spel, maar heb het helaas nog maar één keer kunnen spelen. Net als bij Galileo Galilei niet veel nieuwe mechanismes en dan wint die andere het voor mij net op het thema.
• Monkey Palace van Dotted Games. Dit is heel erg leuk en vooral met kinderen! Echter is hij voor mij net wat te licht en zal ik het niet zomaar op tafel leggen op een spellenavond.
• Explorers of Navoria van Qiling Board Game. Lekker licht en leuk hoe hij in twee fases speelt. En daar blijft het dan even bij, er zijn simpelweg vijf net iets betere spellen.
• SETI: Search for Extra Terrestial Intelligence van Czech Games Edition. Deze was lastig, wel of niet in de top 5? Uiteindelijk toch niet gedaan omdat je soms lang moet wachten als je eerder past dan de rest.
  WIl je meer weten? Lees dan mijn review van SETI hier.
• King of Tokyo: Duel van IELLO. Tja, what can I say? Deze is heel erg leuk al moet je wel de juiste mensen hebben. Hij valt voor mij in dezelfde categorie als LoTR: Duel for Middle-earth en dan moet King of Tokyo: Duel toch het onderspit delven.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

5. Galileo Galilei, van Pink Troubadour

In Galileo Galilei ben je een sterrenkundige die de hemel in kaart probeert te brengen. Met een rondel-systeem voer je jouw acties uit om te sparen voor bepaalde kaarten. Echter komt de inquisitie om de hoek kijken en probeert je te stoppen. Het plaatsen en verplaatsen van de rode mannetjes die je daarbij krijgt moet je goed timen om zo min mogelijk minpunten te krijgen. Het hele spel draait eigenlijk om een goede timing en het combineren van de juiste acties. Lekker puzzelen dus.

Eigenlijk heeft Galileo Galilei niet heel veel nieuwe mechanismes of spelgevoel, maar de puzzel rondom de timing van de inquisitie maakt het spel heel erg tof en verfrissend! Dit spel is ook niet zo zwaar en door het gebruik van een aantal bekende mechanismes speel je het gemakkelijk mee. Je beurten zijn kort en daarom zit je ook niet lang te wachten op anderen. En tot slot is het ook nog eens heel erg mooi uitgevoerd!

4. Landmarks, van Floodgate Games

Bij mij kom je niet snel een party-game tegen, maar in dit geval maak ik een uitzondering. Jaren gelen kwam Codenames uit en ik was verkocht. Elkaar hints geven door goede woordassociaties. Toen kwam Just One, waarbij je woorden niet probeert te combineren, maar net die hint te geven die een ander niet zal geven. En nu is daar Landmarks, die geeft weer net een andere twist aan het geven van hints met woorden. Voor mij duwt Landmarks die eerdere twee voorlopig even aan de kant.

Het leuke aan Landmarks is dat je als hintgever de anderen over een eiland heen laat manouvreren en ja, dan moet je soms langs plekken waar je liever niet komt, maar dan gaat dat even niet anders. Als je een goede pokerface hebt dan hebben de spelers aan de overkant echt niet in de gaten of ze nou goed bezig zijn of niet. En de associaties die ze aan woorden weten te verbinden zijn natuurlijk altijd anders dan hoe jij bedoelt hebt. Gezelligheid alom!

3. Inventors of the South Tigris, van Garphill Games

Dit is het derde spel uit de South Tigris serie en als er één ding over de serie gezegd kan worden is dat die spellen steeds complexer worden. Het zijn zware euro-games die dobbelstenen gebruiken om worker placement mee te doen. In dit geval ben je bezig om jouw workshop van de juiste actiemogelijkheden te voorzien zodat je nieuwe uitvindingen kan doen en alles op je eigen tableau kan verbeteren. Natuurlijk haal je daarbij uit alle verschillende uithoeken punten en moet je lastige keuzes maken.

Dit is een spel met mechanismes die ik nog niet eerder gezien heb en die mechanismes zijn erg leuk! Het is wel een lange zit en je hersenen worden echt tot stamppot geslagen in het spel, maar dan heb je ook echt het gevoel iets bereikt te hebben. Het is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd maar met een complexity-rating van 4.36 uit 5 heb je jouw nieuwe zware euro-game te pakken!

2. Lord of the Rings: Duel for Middle-earth, van Repos Production

In Lord of the Rings: Duel for Middle-earth verzamel je kaarten die jou naar de winst leiden. Verzamel je genoeg blauwe ringen, dan win je misschien wel op het spoor van de ring, maar je kan met rode gevechtskaarten proberen Midden-aarde over te nemen of je gaat met de groene kaarten de steun van de verschillende volkeren verzamelen. Maar dat probeert je tegenstander ook, zo blijft het een getouwtrek om de winst en moet je in elke beurt afwegen of je voor je eigen gewin gaat of juist de tegenstander probeert tegen te houden.

Je hoort overal dat dit geen nieuw spel is omdat het direct van 7 Wonders: Duel gekopieerd is en tóch staat hij op mijn tweede plek! Dat komt omdat de wincondities in deze variant het spel echt spannender maken dan 7 Wonders: Duel. Ook het thema spreekt me veel meer aan, zeker met de kaart van Midden-aarde erbij. Deze pak ik er vaak snel bij om even tussendoor lekker een tweespelerspel te spelen.
WIl je meer weten? Lees dan mijn review van Lord of the Rings: Duel for Middle-earth hier.

1. Daitoshi, van Devir

Weer een euro game, maar deze is niet zo zwaar als Inventors of the South Tigris. Ook weer een rondel, maar dan één midden op het speelbord in plaats van op je eigen tableu. In Daitoshi ben je een stad aan het bouwen op die rondel, dus de actiemogelijkheden zullen tijdens het spel groeien. Op elke plek heb je een standaard actie, maar als je de workers van de bijbehorende kleur hebt kan je ook extra acties uitvoeren. Echter zorg je er in elke beurt ook voor dat je het land vervuilt en daarmee worden de acties op je eigen tableau steeds slechter. Al leveren ze je ook weer punten op.
Je bent in Daitoshi dus continu bezig om het slechte met het goede te compenseren en daar zo veel mogelijk punten uit te halen.

Daitoshi voelt erg solide aan, alles past mooi in elkaar. Ook de verschillende mega-machines en handelsacties, die je aan het begin van het spel klaarlegt, zorgen er voor dat je in elk spel weer andere dingen gaat doen om jouw spel te optimaliseren. Een ander punt dat ik erg belangrijk vind is dat je in de beurt van anderen meegenomen wordt, in dit geval kan jij in een beurt van een ander ook produceren als diegene voor die actie kiest. Dat bespaart jou weer een beurt. Ik heb elke keer weer veel plezier bij het spelen van Daitoshi en dat zal ook in 2025 weer vaak gebeuren!
WIl je meer weten? Lees dan mijn review van Daitoshi hier.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

De top 5 spellen van Christiaan

Wat een gaaf jaar van spellen, contacten en ook het schrijven van reviews. Ik leer door Bordspellencafé zoveel en voel me ook bevoorrecht om dit te mogen doen met deze leuke en gezellige collega’s. De spellen waren ook weer geweldig dit jaar. Er zullen dit jaar weinig spellen zijn die mijn lievelingsspellen van de troon afblazen, echter zitten er genoeg geweldige spellen tussen. Zo ook de spellen die niet mijn top 5 hebben gehaald.

Tea Garden, van Albi: Een Eurogame waar ik weliswaar warm van wordt. Een leuk en uniek thema over thee en leuke strategieën in het spel. Echter wel weer een Eurogame. Eurogames bevatten niet de snelheid in beurten die ik zoek in mijn crème de la crème spellen.
Kyoto no Neko, van Matagot. Als kat loop je door de stad en komt je diverse obstakels tegen, een dungeon crawler in een leuk jasje. Ook heel leuk dat je sterker wordt als je fouten maakt.
Locus, van Tuckers Fun Factory. Een leuke combinatie van Clever en Tetris. Echter is dit niet mijn genre spel en wil ik na een potje wel weer iets anders spelen. Maar als Clever en Keer op Keer je spellen zijn, is dit een no-brainer.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

5. Kronologic: Paris 1920, van Origames

In Kronologic los je een moordzaak op. Je krijgt dezelfde vibes als Cluedo of Mysterium, echter in dit spel hoef je alleen de dader, de tijd en de plaats te ontrafelen. Jij bekijkt de scene achteraf en door personen met locaties te vergelijken krijg je steeds meer informatie. Een deel van de informatie is alleen voor jou en het andere deel van de informatie is ook voor de rest van de spelers. Je hebt een aantal regels, zoals dat personages elk uur naar een andere kamer lopen. Door deze regels, kan je missende informatie deduceren. Je speelt als het ware een multiplayer logica quiz in van die puzzelboekjes.

Deductie-spellen doen het altijd goed bij mij en ieder jaar koop ik er weer één op Spiel. Hierin zitten echter maar 15 puzzels verstopt met een paar extra die je van Boardgamegeek kan halen. De scenario’s zijn lekker snel te spelen en je hebt echt het idee of je de moord aan het oplossen bent. Nadat je een blad vol aantekeningen hebt, zie je plots de oplossing verschijnen. Er komen aankomende periode nog twee delen uit. Deze ga ik ook zeker weer kopen.

4. Bomb Busters, van Pegasus Spiele

Je gaat met zijn allen een bom ontmantelen. Dat doe je door tegelijk met een medespeler hetzelfde draadje door te knippen. Als je te veel fouten maakt, ontploft de bom en verlies je het spel. Weet je alle draadjes door te knippen, dan win je het spel. Elk draadje heeft een cijfer en die liggen op volgorde. Zonder te mogen praten, moet je samen toch de juiste draadjes doorknippen. Er zitten 66 scenario’s in het spel en elke keer komt er weer iets bij, waardoor het moeilijker of anders wordt.

Dit is een deductie-spel met hetzelfde gevoel als The Crew voor mij. Je mag niet praten en je moet samen het scenario oplossen. Nu heb ik nog lang niet alle scenario’s gespeeld, maar elk scenario dat ik verder kom, maakt het spel weer leuker. Ik ben een sucker voor scenario- en campagnespellen. Ook ben ik gek op samenwerkspellen en deze is perfect met vier of vijf spelers.

3. Let’s Go! To Japan, van AEG

Wie wil er nou niet naar Japan toe reizen? In dit spel ga jij je weektrip naar Japan plannen en aan het einde van het spel kijk je wie de leukste reis heeft gepland. Alle activiteiten die je neerlegt, zijn ook activiteiten die je kan doen in Tokyo of Kyoto. Je draft de kaarten en legt ze op de juiste dagen, zodat je de juiste combinaties maakt. Houdt rekening met je energie en geld en hoe vaker je een bepaalde activiteit doet, hoe meer punten je ervoor krijgt.

Dit spel is thematisch heel sterk. Je kan namelijk letterlijk je vakantie uitvoeren zoals je ze in het spel hebt neergelegd. De kaarten hebben ook allemaal een beschrijving wat er te doen of zien is. Echter heb ik wel gemerkt dat je bij de punten scoren aan het einde, niet meer kijkt naar deze activiteiten. Dat neemt niet weg dat het spel en de puzzel heel erg leuk zijn. Je bent weinig met anderen bezig, maar echt aan het genieten van alle activiteiten die je ziet. Ook na meerdere keren spelen, gaat het niet vervelen. Je kent de activiteiten misschien wel, maar de puzzel blijft interessant.

2. Castle Combo, van Catch Up Games

Je speelt in totaal negen kaarten in een 3 bij 3 tableau. Elke beurt koop je een kaart en leg je in dat tableau voor je en na negen beurten is het over en ga je scoren. Je probeert met elke kaart in je tableau een ‘combo’ te maken met andere kaarten door middel van sleutels, muntjes of verschillende gildes.

Hoewel Faraway een heel ander spel is, heeft Castle Combo hetzelfde gevoel. Je speelt allebei in een paar rondes en die gaan ook nog eens snel voorbij. Aan het einde kijk je bij elke kaar hoeveel punten je ontvangt. In Castle Combo maakt het nog wel uit op welke plek je de kaarten legt en dat geeft weer een extra dimensie. Je kan het met iedereen spelen en neem het graag naar iedere spelavond mee.

1. Landmarks, van Floodgate Games

Net als bij Mmaartijn, komen party-games echt niet zo snel tussen mijn beste spellen. Echter dit spel heeft mij al zo vaak verbaasd en doet dat nog steeds. En je kan het ook nog eens coöperatief en competitief spelen. Je probeert het eiland te ontdekken met goed bedachte connecties, die niet alleen voor jezelf duidelijk zijn, maar juist voor je teamgenoten. Als je gek bent op codenames, speel dan de competitieve versie van dit spel. Ik ben benieuwd of je codenames nog op tafel krijgt.

Dit spel speel ik ook als tweespelerspel, maar met grote groepen werkt dit ook. Het fijne is dat je niet veel hoeft uit te leggen. Laat ze het eiland ontdekken door jouw hints. Hoewel de startwoorden in het Engels zijn, kan je die vertalen en in het Nederlands verder spelen. Lees anders de review als je hier benieuwd naar bent. Waar ik achteraf wel een hoger cijfer kon geven.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Was dit het weer?

Voor nu wel, lieve lezer, maar we zijn binnenkort weer terug met nieuwe reviews en nieuwe terugblikken! Hou je ogen gesperd voor een artikel met daarin de beste “nieuw voor mij”-spellen die we dit jaar hebben gespeeld! Wat was jouw favoriete spel van dit jaar, en welke van deze lijstjes lijkt het meeste op jouw smaak? Laat het ons weten in de comments!