Elk medium heeft wel zijn bezige bijen. Stephen King schrijft kennelijk elke week een boek, er komt elk jaar wel weer een nieuw Drake album uit, en in bordspellenland kan je haast wekelijks wel een nieuw spel van Reiner Knizia verwachten. Maar, zijn die spellen nou ook echt de moeite waard? Ik heb de proef op de som genomen, en heb er inmiddels 50 gespeeld. Tijd om samen met jullie een kijkje te nemen in het oeuvre van Reiner Knizia!

Spellen van Reiner Knizia hebben over het algemeen een paar dingen gemeen. Ze hebben weinig regels, ze zijn toegankelijk, en ze hebben meer diepgang dan je in eerste instantie verwacht. Deze ontwerpvlijt en ethos heeft ertoe geleid dat Reiner al een aantal keer prestigieuze prijzen won, zoals de Spiel des Jahres en Speelgoed van het Jaar. Daarbij kan je er ook op rekenen dat hij vaak wat nieuws uitbrengt; dat zijn ook altijd spannende tijden! Want ondanks dat ik niet altijd alles leuk vind, zijn de spellen wel altijd het proberen waard. Dan is het best makkelijk om op 50 spellen uit te komen.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Hoe is deze lijst tot stand gekomen?

Reiner Knizia heeft inmiddels al 800 spellen uitgebracht. Ik heb ze bij lange na niet allemaal kunnen spelen, maar 50 leek mij heel respectabel. Dat is meer spellen dan veel mensen thuis in de kast hebben staan! En ondanks dat het lang niet allemaal hitjes waren, heb ik in die vijftig spellen toch ook een aantal van mijn nieuwe favorieten kunnen vinden. Ik koos nu voor een top 10 lijstje om het behapbaar te houden, maar ik denk dat een top 20 ook veel titels heeft die ik met liefde speel. Mocht je benieuwd zijn naar de rest van mijn top 50, dan heb ik op Boardgamegeek een Geeklist gemaakt waar je de rest van mijn meningen kan lezen.

Om deze ranglijst te maken, heb ik gebruik gemaakt van Pubmeeple. Daar doe je steeds een vergelijking tussen twee spellen, en kies je degene die je… ja wat eigenlijk? Leuker vindt? Beter vindt? Mooier vindt? Er moet in ieder geval gekozen worden. Ik koos steeds voor het spel dat ik liever zou spelen, onder perfecte omstandigheden. Dat betekent dat de lijst ontzettend subjectief is, maar wel een goede afspiegeling is van mijn smaak. Geen objectieve power ranking op basis van dertig oeverloos geteste benchmarks, maar gewoon een subjectief lijstje. Dan weet u dat, hé?

Laten we aan de bak gaan!

10. Blue Lagoon

Bij Blue Lagoon probeer je verschillende eilanden te bevolken met jouw dorpsbewoners, met als doel om zo goederen te verzamelen, routes tussen eilanden te bouwen en meerderheden op de eilanden te creëren. Waarom doe je dit – punten natuurlijk! Het coole aan Blue Lagoon is dat het spel zich in twee fases afspeelt; tijdens de eerste helft kan je vanaf de zee alle eilanden betreden, maar tijdens de tweede helft kan dat alleen vanuit huisjes die je tijdens de eerste helft neer hebt gezet. Je bent dus tijdens de eerste helft niet alleen bezig met verkennen en scoren, maar ook met alvast infrastructuur aanleggen voor de tweede helft.

Reiner Knizia heeft een aantal spellen bedacht waarin je tegels aanlegt om routes te maken, en dit is wat mij betreft zijn beste. Blue Lagoon is lekker simpel. Beurten gaan snel, en mensen krijgen het snel in de vingers. De laatste paar potjes Blue Lagoon die ik gespeeld heb, waren bijna helemaal stil omdat mensen alleen maar achter elkaar tegels neerlegde. De tweede fase van het spel werkt erg goed, en zorgt ook voor verrassende uitkomsten. Mensen die in de eerste helft wat achter lopen qua score, kunnen in de tweede helft weer helemaal terugkomen. Echt een topper, en heel betaalbaar.

9. Marabunta

Je speelt in Marabunta twee mierenlegers die elk nieuw gebied in proberen te nemen. Maar hoe beslis je wat te doen? Elke ronde worden er zes dobbelstenen gerold, die een van de twee spelers in twee groepjes verdeelt. De andere speler mag vervolgens kiezen welke van die groepjes ze willen, om de andere voor de tegenstander over te laten. Je wil dus handig dingen verdelen, gebieden innemen en je tegenstander de pas afsnijden. Oh ja, en cupcakes opeten, want we weten allemaal dat mieren geen enkele picknick onverpest kunnen laten.

Dit is het nieuwste Reiner Knizia spel op de lijst, maar het is echt een topper. Het spel doet veel coole dingen met weinig onderdelen, en is zo klein dat je het overal mee praktisch overal kan spelen. Ik heb deze combinatie mechanics nog niet eerder gezien, maar het werkt echt goed! Ik was zelfs dermate fan dat ik recent ook een recensie over Marabunta schreef. Er zijn wel problemen met de productie waardoor ik het niet klakkeloos aan iedereen aanraadt (vooral niet als je kleurenblind bent), maar Marabunta is heel cool. Jammer dat ik er verder niemand over hoor.

8. Gang of Dice

Gang of Dice is mijn favoriete dobbelspel. De pitch is simpel; je wil aan het einde van vijftien rondes zo veel mogelijk dobbelstenen gewonnen hebben. Die win je door de hoogste score te rollen na drie keer dobbelen (met dezelfde regels als Yahtzee). En, veel leuker, je mag zoveel dobbelstenen gooien als je wilt! Oh, er is wel één probleempje. Elke ronde komt er een nieuwe kaart open te liggen met daarop een verboden combinatie. Rol je die combinatie, dan “ontploft” je worp en raak je al die dobbelstenen kwijt. Dus, do you feel lucky, punk?!

Reiner Knizia is niet vreemd van dobbelspellen (hij schreef er zelfs een boek over), maar dit is verreweg zijn beste. Het geheime sausje van dit spel is de regel dat je zo veel dobbelstenen mag rollen als je wilt. Elke ronde kiest een speler om meer dobbelstenen te gooien dan echt handig is, waardoor ze ineens in de problemen lijken te zitten. Maar dan lukt het ze toch om niet te ontploffen, waardoor de volgende speler nog meer dobbelstenen moet gooien. Er wordt bij dit spel veel geschreeuwd, mensen gaan staan, er worden dingen gedaan die onmogelijk lijken; precies wat je wilt van een dobbelspel. Hopelijk is deze snel in Nederland te krijgen!

7. De Zoektocht naar El Dorado

Bij De Zoektocht naar El Dorado probeer je als eerste de legendarische stad El Dorado te bereiken. Om dat te doen, moet je actiekaarten uit je hand spelen en nieuwe kaarten kopen om je deck beter te maken. Elke beurt moet je dus opnieuw kijken: gebruik ik mijn kaarten om te lopen, of om te kopen? Spelers doen verder hun best om elkaar te blokkeren, goede kaarten voor elkaars neus weg te kopen en de goede bonussen van het bord te kapen. Je weet wel, familieplezier.

De Zoektocht naar El Dorado is een steenkoude klassieker. Ik kocht het spel in eerste instantie omdat het niet zo duur was (en ik bezig was met 50 Knizia spellen te spelen), en was toen blij verrast door hoe goed het spel was. Het is makkelijk te begrijpen (waardoor je het ook met moeders en ooms kan spelen), maar biedt genoeg interessante keuzes om met serieuze gamers te spelen. Mijn schoonouders vonden het spel zó leuk dat ze het ook zelf gekocht hebben! Het spel heeft inmiddels ook drie of vier uitbreidingen, maar dat heeft het helemaal niet nodig. Dit basisspel zit zo goed in elkaar dat je je hier heel wat uren mee gaat kunnen vermaken.

6. Samurai

Samurai speelt zich af tijdens een roerige periode in Japan. Krijgsheren strijden onderling om de macht over Japan door hun soldaten en diplomaten over Japan uit te zenden, in de hoop om zo de eilandgroep te kunnen beïnvloeden. Hoe doe je dat – tegels neerleggen natuurlijk! Om de beurt mogen de spelers tegels op het bord neerleggen, om zo pionnen te omsingelen en daarmee te scoren. Samurai heeft echter een coole twist. Je kan tijdens het spelen drie soorten pionnen verzamelen, maar kan alleen winnen als je van minstens één soort de meeste hebt. Je daadwerkelijke score is echter het totaal van die andere twee soorten pionnen die je hebt verzameld.

Samurai heeft een klassieke Reiner Knizia twist, in dit geval dus de manier waarop je score wordt berekend aan het einde van het spel. Ik bewonder hoeveel strategie er in dit spel zit, aangezien je maar vijf regels hoeft te onthouden. Je moet constant van alles wat proberen te scoren, maar je moet tegelijkertijd ook wel érgens specialiseren (aangezien je zonder niet kan winnen). Dan is er ook de constante vraag waar je wil investeren, aangezien je geen tegels wil verspillen aan een verliezende strijd. Veel strategie met weinig regels – classic Knizia. Als iemand Samurai dan ook eens zou herdrukken, dan kan iedereen dit spel weer spelen.

5. Het Achtste Wereldwonder

Tijdens het spelen van Het Achtste Wereldwonder is iedereen bezig om de zeven wereldwonderen te bouwen. Tijdens je beurt kies je een fiche om te bouwen, en vraag je aan de tafel om jou te helpen. Spelers kunnen dan kaarten aanbieden om mee te helpen. Iedereen die je afwijst, scoort een punt voor elke kaart die ze je aanboden. Iedereen wiens bod je aanneemt, krijgt een huisje op dat wonder (waarmee je area majority punten kan scoren als het wonder af is). Daarna pakt de hele tafel een kaart en ga je door totdat alle fiches van één soort van het bord gepakt zijn. Meeste punten wint!

Het Achtste Wereldwonder is mijn favoriete onbekende spel. Ik ben dit op het spoor gekomen via een podcast, en heb het gelijk opgedoken op Marktplaats. Het enige spel wat hierop lijkt is Happy Salmon, daar moet je ook agressief samenwerken. Het Achtste Wereldwonder is drie of vier scoresystemen bij elkaar in een blender, en het resultaat is écht uniek. Mijn favoriete deel is het feit dat je altijd mee kan blijven spelen, aangezien je tijdens andermans beurt probeert om punten te scoren. Daardoor vliegt het spel voorbij en zit je voor je het weet bij het einde. Heel erg vet, jammer dat niemand anders het kent.

4. Taj Mahal

De Maharadja reist door India, en jij probeert hem te imponeren door de mooiste paleizen in de regio te hebben. Hoe bouw je deze? Door een veiling te winnen natuurlijk! Iedereen mag tijdens zijn beurt een kaart aan de veiling toe te voegen, of zich terug te trekken. Spelers die zich terugtrekken, mogen echter wel een prijs winnen als ze een meerderheid hebben. Deze prijzen kunnen uiteenlopen van paleizen bouwen tot specerijen scoren of een soort spookpaleizen bouwen die eigenlijk niet bestaan wel scoren. Degene met de meeste punten na twaalf rondes, wint!

Taj Mahal is een bizarre auction game. De veilingen die je speelt, voelen eerst onwennig omdat je niet ‘gewoon wint’. Je bent op zoek naar een meerderheid, zodat je daarna gewoon paleizen neer kan plempen terwijl de rest verder kibbelt over de restjes. Die dynamiek is in eerste instantie lastig, omdat er eigenlijk geen ander spel is dat zo werkt. Dat levert echter wel héle interessante keuzes op, en kunnen mensen (zodra ze Taj Mahal onder de knie hebben) hele coole plays maken. Ik denk nog regelmatig aan mijn laatste potje Taj Mahal, en sta te popelen om dit spel weer te spelen.

3. Ra

In Ra speel je een beschaving aaan de bakermat van zijn schepping. Tijdens het spel probeer je giften van de goden te bemachtigen om zo je beschaving te laten floreren. Hoe doe je dat – veilingen winnen natuurlijk! Nee, ik vind het niet erg dat ik deze grap alweer maak; de thema’s van Reiner Knizia spellen zijn nou eenmaal onzinnig. Tijdens je beurt mag je een nieuwe tegel pakken, of een veiling starten voor alle tegels in het midden. Iedereen krijgt één kans om te bieden, en het hoogste bod wint de tegels. Degene met de meeste punten na drie rondes, wint!

Mijn favoriete deel van Ra zijn de biedingstegels. Je hebt in Ra fiches met een getal van 1 tot 16, en daarmee biedt je voor de tegels in de markt. Die tegels zijn open informatie, waardoor je snel hele interessante keuzes krijgt; start je een veiling nu het nog haalbaar lijkt om te winnen, of voeg je een tegel toe en loop je het risico dat je tegenstander hem voor je neus wegpakt? Rondes in Ra kunnen ook vroegtijdig eindigen als er genoeg Ra-tegels uit de zak worden gehaald, waardoor je nooit zeker weet of je nog een kans krijgt om te bieden. Heerlijke spanning en heerlijke keuzes – precies wat ik in een auction game wil zien.

2. Zoo Vadis

Ik heb goed nieuws! Jij bent de leider van een politieke partij voor een diersoort, en er is een verkiezing voor de mascotte van de dierentuin! Dat wil jij natuurlijk winnen, dus is het tijd om je best te doen om zieltjes te winnen en stemmen te vergaren. Ga dus op zoek naar die onderhandelruimte en maak die deal, zodat je in ieder geval in de Star Exhibit kan komen. Zit je namelijk niet in de Star Exhibit, dan kán je niet winnen.

Zoo Vadis is denk ik mijn favoriete negotiation game na John Company 2nd edition. Het spel haalt zijn kracht uit drie dingen: elegantie, positieve interactie en onzekerheid. Het spel heeft maar vier regels, waardoor je lekker kan focussen op onderhandelen. Je kan ook niet constant het bloed uit elke steen knijpen, omdat mensen dan niet meer met je willen handelen. De dealtjes voelen daardoor vriendelijker. De echte kracht zit hem echter in de onzekerheid. Je weet nooit zeker of een deal goed is, omdat je niet weet hoeveel punten iedereen heeft. Dat zorgt ervoor dat mensen toch deals maken, ook als ze slecht zijn! Heerlijk spel, ik kan niet wachten op mijn volgende game.

Meer weten over Zoo Vadis? Dan kan je hier ook mijn review lezen!

1. Eufraat en Tigris

Eufraat en Tigris gaat over het ontstaan van stammen in de wieg van de beschaving; de vruchtbare vlakte tussen de Eufraat en de Tigris. Spelers nemen de rol van verschillende leiders, en spelen tegels uit hun hand om zo die beschavingen vorm te geven. Tijdens het spelen bouw je tempels, verzamel je schatten en scoor je punten. Maar let op! Je score aan het einde van het spel is het aantal punten van de soort die je het minste hebt. Zorg er dus voor dat je niet te veel specialiseert, zodat je daadwerkelijk het spel kan winnen.

Eufraat en Tigris is Reiner Knizia’s meesterwerk. Hij heeft wel meer spellen die iets geks doen, maar Eufraat en Tigris lijkt weinig op andere spellen. De regels zijn simpel, maar de keuzes zijn ontzettend interessant. Eufraat en Tigris was de reden dat ik een premium abonnement heb genomen voor Boardgame Arena – dan kon ik meer Eufraat en Tigris spelen. En dat is maar goed ook, want er is niks anders wat hierop lijkt (behalve Yellow and Yangtze, E&T’s roodharige stiefkind). Als er één spel van deze lijst is dat je gaat proberen, laat het dan deze zijn.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat kunnen we hiervan meenemen?

Het opvallende is dat een hoop van de spellen die hier op de lijst staan niet meer worden gedrukt. Samurai, Eufraat en Tigris, Het Achtste Wereldwonder, Taj Mahal; allemaal toppers die niet meer te krijgen zijn! Gelukkig is er altijd nog Marktplaats. Drie van die vier spellen heb ik op Marktplaats gekocht (en ook mijn oude versie van Ra, tot ik de mooie nieuwe kocht), dus er zijn gelukkig wel opties.

Verder heb ik hopelijk ook de essentie van een Knizia spel weten te pakken. Ze hebben weinig regels, maar hebben nog steeds veel diepgang. Spellen zoals Eufraat en Tigris of Het Achtste Wereldwonder hebben eigenlijk maar vijf of zes regels, maar doen daarmee allemaal coole dingen die ik nergens anders terugzie. Dat is ook iets waardoor Knizia zich onderscheidt; hij kan veel doen met weinig. Ik kan niet wachten om de andere zeventien titels die dit jaar ongetwijfeld uit gaan komen te spelen.

Wat ik verder nog kwijt wil

Je gelooft het haast niet, maar ik heb dus nog Reiner Knizia spellen in de kast staan die ik nog niet heb kunnen spelen. Helaas heb ik nog niet de kans gehad om Stephenson’s Rocket en De Veilingmeesters van Amsterdam uit te proberen, maar die zagen er wel nog veelbelovend uit. Ik ben heel benieuwd hoe die zich gaan verhouden tot deze lijst! Ook verwacht ik binnenkort Cascadero, maar die is nog niet binnen.

Heb jij nog spellen van Reiner Knizia in de kast staan die niet aan bod zijn gekomen? Laat een comment achter, en dan kunnen we kijken of ik die al gespeeld heb. Misschien heb jij wel een voor mij nog onbekende klassieker in de kast staan!