Dit wordt een beetje een ander artikel dan normaal. Ik wil het namelijk hebben over Sodalis, een van mijn favoriete bordspellen; iets wat natuurlijk dikke prima is, op één probleem na. Dit spel komt van een Kickstarter campagne waarbij het uiteindelijk in de soep is gelopen. Ík heb mijn spel wel gehad, maar ik heb me na ontvangst nog vaak afgevraagd hoe het nu allemaal zo mis heeft kunnen gaan voor andere mensen.

Kickstarter is, helaas, een platform met een verdeelde reputatie. Enerzijds is het een ideale manier voor kleine of nog onbekende makers om iets wat anders nooit zou bestaan uit te brengen. Maar anderzijds is het helaas ook zo dat sommige mensen er gewoon met je geld vandoor gaan. Sodalis zit daar tussenin; een aantal mensen (zoals ik) hebben daadwerkelijk hun spel gehad, maar er zijn ook een hoop boze mensen achtergebleven met lege handen. Hoe kan dat nou? Nou, lieve lezer, kom even met mij mee op reis om te kijken naar wat er precies is gebeurd.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

Allereerst, wat is Sodalis precies?

Sodalis is een arena battler, vergelijkbaar met spellen zoals Unmatched. Spelers formeren twee teams en kiezen elk een uniek personage met een eigen speelstijl. Tijdens je beurt heb je drie soorten acties tot je beschikking: een move actie, een minor actie en een major actie. Minor en major acties kan je gebruiken om één van je unieke actiekaarten te spelen, óf als extra move actie. Heb je al je acties gebruikt, dan is je beurt voorbij. Het eerste team wat de drie verschillende doelen van het spel voltooid, wint! En deze combinatie werkt heel erg goed, vooral omdat Sodalis lekker zijn eigen sausje eroverheen giet.

Het begint al bij de personages die je kan kiezen. Geen personages uit boeken of films, maar compleet nieuwe personages met namen die gelijk een beeld geven wat ze doen. Je hebt bij The Storm, The Beast, The Dancer en The Undying gelijk al een idee van wat ze kunnen doen. Daarnaast is de manier waarop Sodalis het deck van elk personage gebruikt uniek (zie de foto hieronder), en worden gevechten beslecht met grote handen acht-zijdige (of zelfs tien-zijdige) dobbelstenen! Dat, gecombineerd met teamwork en overleg, voelt ontzettend lekker.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

Wat maakt dit uniek?

De spelregels zijn de eerste keer wel pittig, maar zodra je ze snapt ga je merken dat Sodalis eigenlijk heel soepel speelt en lekker aanvoelt. Het voelt goed om handen dobbelstenen te gooien als je gaat vechten. Sterke combinaties ontdekken tussen teamgenoten voelt goed. De drie doelen die je moet halen, voelen gebalanceerd. Het is ook slim dat het spel niet alleen om vechten draait; je probeert ook een object te veroveren en een critical hit te doen op een neutrale eenheid op het bord. Hierdoor krijg je snel al een interessante dynamiek in je team waarbij spelers verschillende rollen op zich nemen. Echt top in een teamspel waarbij je niet één speler wil hebben die alle beslissingen neemt.

Het totale pakketje van Sodalis is leuk, voelt lekker, zit vol interessante keuzes en grote momenten. Ik heb in het verleden een lang stuk geschreven over waarom ik dit spel liever speel dan Unmatched, en ik sta daar nog steeds achter. Dit zou een grote hit zijn geweest als het daadwerkelijk te krijgen was, en had ook makkelijk een tweede druk kunnen krijgen na genoeg positieve reacties online. Het is écht een heel goed spel! En daarom schrijf ik nu dit artikel; hoe kan het dan dat dit excellente spel geen succes was, maar een pijnpunt voor veel backers en de maker?

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

The good

Ik vond Sodalis via een playthrough video op The Dice Tower, samen met de maker. Hij was amicaal, het spel werkte goed, en de mensen aan tafel leken zich goed te vermaken! Ik heb qua smaak veel overlap met Zee Garcia (de man rechts, hij speelt The Beast), en hij leek het oprecht naar z’n zin te hebben; voor mij een teken om een kijkje te nemen naar hoe dit spel werkt. Ik had nog niet zo vaak mijn geld aan makers op Kickstarter gegeven, maar ik wilde me hier toch wel aan wagen. Het drukte bij mij namelijk op alle goede knopjes.

Niet zo gek ook, want alles zag er veelbelovend uit. Mooie vormgeving? Check! Kleine maker? Check! Ik ben daarbij ook gek met de Tarot, dus een spel dat zich pitcht als “gerelateerd aan de tarot” krijgt snel mijn aandacht. De playthrough, de dingen die ik op de Kickstarterpagina zag en de vriendelijke manier waarop de maker omging met de mensen die hem geld hadden gegeven, haalde me uiteindelijk over. De creditcard gegevens werden doorgegeven, en het grote wachten kon beginnen.

Sodalis was niet goedkoop, maar ik wilde graag een nieuwe maker steunen. Kickstarter was eigenlijk bedoelt als platform om projecten op te realiseren die anders nooit het daglicht zouden zien, en dit leek me typisch een spel dat zonder crowdfunding nooit zou gaan bestaan. Plus, hij is docent, net als ik! Het voelde alsof ik iemand geld gaf om mijn eigen droom uit te laten komen, aangezien ik ook de droom koester om ooit een eigen spel op de markt te zetten. Je ziet maar weer wat de invloed van een positieve eerste indruk is.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

The bad

Ontwikkeling van Sodalis duurde langer dan verwacht (ongeveer vier maanden), maar de maker heeft in de tussentijd eigenlijk alles goed gedaan. Elke maand netjes een update, uitleg wanneer iets langer duurde dan verwacht; een schoolvoorbeeld van een goed lopende Kickstarter, me dunkt. De designer ging ook goed om met commentaar, en deed zijn best om transparant te communiceren. Ik kreeg het idee dat hij alles goed aanpakte, en maakte me niet zo’n zorgen. We zaten toen dit speelde nog wel in de corona pandemie (dit speelt in 2021-2022), maar dat leek weinig invloed te hebben op het verloop van dit project. Althans, zo leek het.

Na maanden hard werk en bakken geld uitgegeven te hebben, bleek alles helaas duurder van verwacht. Het geld dat hij op Kickstarter had opgehaald, bleek slechts de kosten te dekken voor de productie van het spel (dat wil zeggen, het daadwerkelijke maken van de onderdelen in een fabriek). Backers hadden echter betaald voor het spel én het versturen, maar de pot was na twee rondjes fabriekswerk alweer op. De maker had aangegeven dat hij voor minstens $30.000,- aan kosten had gemaakt alleen aan de productie van de artwork, en dat er nu ook nog voor meerdere duizenden dollars aan extra kosten aan zaten te komen om het spel daadwerkelijk bij backers te krijgen. Wat doe je dan?

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

The ugly

Kickstarter projecten die niet rond komen, hebben twee opties: je schrapt de boel, of je gaat rond met de pet. Het kwam rond eind 2021 vaker voor dat projecten om meer geld moesten vragen, dus het was niet vreemd dat het bij Sodalis ook gebeurde. Alle projecten die backers tijdens de wervingsronde gelijk lieten betalen voor verzendkosten liepen tegen hetzelfde probleem aan; alle prijzen voor verzending gingen driedubbel over de kop. De tijden dat je voor voor drie euro en een handdruk een pakje vanuit China kon versturen, waren echt voorbij. Maar hoe kwam dat dan?

Waar je vroeger voor $2000,- een container op een schip kon huren, zat je nu door de enorme vraag ineens naar $5000,- tot $7000,- te kijken. Dan was papier ook nog eens veel duurder geworden, stonden Chinese fabrieken veel meer onder druk door hoge vraag en uitval door ziekte, en was je container daadwerkelijk uitladen veel duurder omdat er niemand was om dat werk te doen. Een aantal uitgevers bespraken later op The Dice Tower hoe het allemaal de spuigaten uit is gelopen, maar dat is achteraf praten. Wat doe je dan als eenmansbedrijf met grote schulden om je hoofd boven water te houden?

Hij bleef wel pakjes versturen (waaronder de mijne), maar dat ging trager dan verwacht. Veel mensen reageerde heel positief op zijn verzoek voor financiële hulp, aangezien hij goed uit kon leggen wat er mis was gegaan. Wederom, uitstekende transparantie. Een van de dingen die daarbij naar voren kwam, was dat Sodalis nu ook verkocht werd op Amazon. En wat blijkt; die spellen waren goedkoper én werden sneller bezorgd. Huh?! Bizar natuurlijk, maar het zorgde er wel voor dat deze kleine uitgever de huur kon blijven betalen en kon blijven eten. Als er dan incidenteel ook spellen verzonden konden worden, dan kon ik daar mee leven. Maar goed, dit is natuurlijk het internet; mensen kiezen hier te pas en te onpas een heuvel om op te sterven, en blijven daar schreeuwen tot het bittere einde. In dit geval gebeurde dat schreeuwen op al zijn socials, en aan zijn huisadres.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

The even uglier

Een kleine groep backers besloten de hooivork op te pakken, en benaderde de designer buiten Kickstarter. Ze deelde veel te veel van zijn privégegevens, en begonnen hem lastig te vallen op Instagram, op Twitter, op Facebook en op zijn werk. Hij gaf ook aan dat er mensen bij hem thuis zijn langs geweest, of daar in ieder geval post naartoe hebben gestuurd. Een bizarre gang van zaken natuurlijk, maar mensen vonden dat ze een verklaring verschuldigd waren. Grote bedrijven hebben gewoon een social media team of een afdeling klantenservice, maar deze man was alleen – hij moest dat dus gewoon zelf opvangen naast alles wat er toen nog gaande was. Laten we niet vergeten dat hij ook nog aan het afstuderen was, en (dat vergaten mensen) diep in de schulden zat om dit spel te maken. Maar dat mocht niet baten, mensen waren al op kruistocht.

De designer heeft hierop gereageerd door al zijn social media accounts te sluiten en met deze post op Kickstarter. En daarna – niks meer. Radiostilte. De brug is achter hem verbrand en hij ging verder met zijn leven. Voor zover ik weet is hij toen ook gestopt met dingen versturen, en heeft in plaats daarvan alles op Amazon gezet. Oh ja, en de spellen kostte ook maar de helft van wat je op Kickstarter moest betalen. Jamey Stegmaier (de man achter Scythe, Viticulture en de uitgever van Wingspan) geeft aan dat een spel normaal gesproken vijf keer kost wat je moest betalen om het te maken, dus dat zou betekenen dat deze prijs een soort liquidatieverkoop is. Hij trok zijn handen er vanaf en ging weer door met zijn leven. “Dan maar boze mensen”, lijkt hij te zeggen.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

En wat nu?

Er is nog steeds een groepje mensen dat niks ontvangen heeft, al lijkt het niet om honderden mensen te gaan. Je ziet in de comment sectie op Kickstarter een roulerende cast aan mensen die boos zijn dat ze hun spel niet hebben ontvangen, en ook op Boardgamegeek zijn er mensen die aangeven nooit iets te hebben gekregen. Een aantal van die mensen hebben er ook werk van gemaakt om zijn nieuwe social media accounts op te zoeken en daar te reageren, maar dat heeft geen effect gehad. De maker heeft volgens Kickstarter anderhalf jaar geleden voor het laatst ingelogd, dus ik denk dat hij deze reacties ook niet meer gaat lezen.

De designer was daarnaast ook bezig met een tweede spel (wat er echt sick uit zag, zie de plaatjes hieronder), maar is inmiddels van de aardbodem verdwenen. Er wordt schijnbaar nog steeds nergens op gereageerd, en zijn social media accounts zijn nu meer bezig met spiritualiteit. Het lijkt erop dat hij de game design fase van zijn leven echt afgesloten heeft, en is (voor zover je online kan zien) met hele andere dingen bezig. Er is nog één exemplaar van zijn spel te koop op Amazon. Die ligt waarschijnlijk in een magazijn, te wachten totdat iemand op Amazon erlangs bladert en zich afvraagt wat voor spel dit is. Een heel zielig beeld als je het in een Pixar film zou zien.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

Een momentje om te reflecteren

Het spreekt denk ik voor zich, maar het is belangrijk om nog een keer te benoemen: mensen zijn belangrijker dan bordspellen. Als mensen online wat aardiger waren, dan was dit waarschijnlijk niet zo gelopen. De maker van Sodalis is, in mijn ogen, de hele tijd transparant geweest en heeft zijn best gedaan om er het beste van te maken toen het nog ging. Mensen thuis opzoeken omdat je het te lang vindt duren totdat je bordspel opgestuurd wordt, is natuurlijk van de gekken. Als je accepteert dat een bordspel meer is dan hout en papier, dan kan je ook accepteren dat een ontwerper kwetsbaar kan zijn over iets waar zijn ziel en zaligheid in ligt. Misschien gewoon niet zijn werk mailen over dat je je bordspel wil krijgen.

Dat gezegd hebbende, de designer had dit niet zo op moeten lossen. Mensen hebben hem geld gegeven, dan hoor je ook te leveren. Ik begrijp de wens heel goed om een mislukt project achter je te laten, maar tegelijkertijd lost dat het probleem niet op – mensen zijn nog steeds boos. Je hebt nog steeds geld gehad van mensen, zonder dat je daar iets voor leverde. Dat hoort niet. Maar goed, nu zijn we hier. Je kan zijn social media accounts wel vinden als je echt op zoek gaat, maar ik wil jullie graag met klem vragen om hem met rust te laten. Hij heeft dit niet goed gedaan, maar ik wil niet dat hij door dit artikel last krijgt. Ik wilde dit verhaal graag vertellen, en niet dat hij wordt lastiggevallen.

Want dat is het uiteindelijk voor mij nu; een verhaal. Ik had niet deze pech, want ik kreeg mijn spel. Een fantastisch spel wat ik blijf Sodalis spelen, zelfs al blijf ik me schuldig voelen wanneer mensen vragen waar ze dit spel kunnen kopen. Het is een soort reliek geworden van een gefaalde droom; de afdruk van een gitzwarte pagina uit het leven van een ander, een moment waarvan hij besloot dat het in sintels achtergelaten moest worden. En dát, lieve lezers, voelt toch dubbel. Dat ik toch zo veel genot weet te halen uit iets wat bij andere mensen zoveel moeilijke gevoelens oproept.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding >

Wat ik verder nog kwijt wil

Dit was even een ander soort verhaal, maar hopelijk heb je hier toch wat aan gehad. Ik vind het zelf altijd fascinerend om een kijkje te krijgen in projecten die mislukt zijn, en het leek me interessant om zelf ook eens iets te belichten (ook al was dit maar een klein project). Laat me vooral weten wat je van dit artikel vond; als de reacties positief zijn, schrijf ik wellicht nog eens iets! En als het niks is, dan schrijf ik gewoon weer lekker verder over Reiner Knizia spellen.

Ik kwam ineens op het idee om dit uit te pluizen door deze video van The Dice Tower, waarin Tom Vasel (een van de mannen die meespeelde in de gameplay video waardoor ik het spel backte) zijn exemplaar van het spel nooit heeft ontvangen. Echt een bizarre gang van zaken, dat zelfs hij zijn spel blijkbaar niet heeft gekregen.

En nogmaals, lieve lezer, laten we deze man A.U.B. met rust laten. Please.