Melt en ik kregen eerder dit jaar de kans om Reiner Knizia te interviewen. In dat interview vroeg ik hem wat de afweging was tussen spellen die naar Kickstarter gaan, versus spellen die gelijk in de winkel liggen. Ik dacht bij die vraag specifiek aan Rebirth, aangezien die toen net een aantal dagen als preview op Boardgamegeek stond. Inmiddels heb ik hem op kunnen halen op Spiel, en heb ik hem door de mangel kunnen halen! Laten we gaan kijken of Rebirth op kan leven naar de hype, of dat het niet meer dan een herhaling van zetten is.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Hoe speel je Rebirth?

Rebirth is in de kern doodsimpel. Je begint het spel met één tegel in je hand. Tijdens je beurt leg je die tegel op het bord, scoor je eventueel wat punten en pak je een nieuwe tegel. De speler met de meeste punten als alle tegels op tafel liggen, wint het spel. Easy! De truc zit hem er natuurlijk in dat je tegels verschillende dingen doen. Allereerst heb je tegels met bliksemschichten, en tegels met blaadjes erop. Deze mag je op vakjes met een bijpassend symbool leggen, of op lege vakjes. Leg je zo’n tegel neer, dan scoor je een punt voor elke andere tegel met datzelfde symbool in je groep – ongeacht van welke speler die tegel is! Deze punten beginnen bescheiden, maar escaleren harder en harder naarmate het spel vordert. Je gaat hier waarschijnlijk het gros van je punten mee scoren, maar dit is geenszins het enige waar je punten mee verdient.

Naast stroom en planten, heb je ook nog tegels met huisjes erop. Deze mogen op vakjes gelegd worden waar huizen op staan! Je gelooft het haast niet, maar het is toch echt zo. Die vakjes zijn steeds bij elkaar gegroepeerd in kleine clusters van één, twee, drie of zelfs vier vakjes. Is zo’n cluster vol, dan kijk je wie de meeste huisjes op z’n tegel in dat cluster heeft staan en scoor je punten. Verder heb je ook nog roze vakjes; daarop mag je één van je kastelen zetten als jij de meeste tegels om dat vakje heen hebt liggen. Staat jouw kasteel aan het einde van het spel op dat vakje, dan scoor jij een coole vijf punten voor dat kasteel! “En die gele vakjes dan, Yorom?” hoor ik je roepen naar je monitor, “die doen toch vast ook iets?! Wat doen ze dan, vertel het me dan! Het gebrek aan deze kennis zorgt dat ik op knappen sta IN DEZE TOCH AL ZWARE TIJD. YOROM.” Oké, oké, relax even drie stapjes. Haal diep adem, doe kort even je ogen dicht, en laaf je met de kennis dat ik daar later op terugkom.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat is daar bijzonder aan?

Het is gek om te zeggen, maar Rebirth is niet perse bijzonder. Ik ga straks nog wat meer uitweiden over de andere spellen waar Rebirth op lijkt, maar ik kan moeilijk zeggen dat Rebirth bijzonder is als het me zometeen lukt om het met vijf of zes andere spellen te vergelijken. Rebirth is echter wel een heel soepel spel. Beurten vliegen voorbij, en mensen mogen tijdens die beurt een immer escalerende puntenexplosie in ontvangst nemen. Dat voelt lekker! En dat terwijl Rebirth een hoop gameplay uit die éne tegel die je in je hand hebt weet te persen. Mijn eerste verwachting was dat een beurt te beperkt aan ging voelen doordat ik maar één tegel had om te spelen, maar niks is minder waar. Doordat het bord zo groot is en er zo veel verschillende microgevechten op plaatsvinden, ben je toch elke keer gedegen na aan het denken over waar je die tegel naartoe moet verplaatsen. Er is daadwerkelijk diepgang, zelfs al heb je maar één tegel om te spelen.

Daarbij zorgen de verschillende speelborden (zometeen meer daarover) dat het spel zich goed kan schikken naar het soort speelgroep dat je aan je tafel hebt zitten. Het ene bord biedt meer strategie, terwijl je bij het andere bord de meer tactische kant van het spel kan leren kennen. Ik heb een sterke voorkeur doordat ik liever wat tactischer speel, maar ander mensen met wie ik Rebirth speelde hadden een sterke voorkeur voor de meer strategische variant. En dat terwijl de kern van het spel niet verandert tussen die twee speelstijlen! Het is een testament van de robuustheid van de centrale systemen die onder een potje Rebirth hun werk doen. Als een goed-geoliede machine die je zonder dat je het merkt van A naar B brengt terwijl jij kan genieten van het prachtige landschap waar je doorheen raast.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Scotland versus Ireland

Oké, je hebt lang genoeg gewacht – we gaan het over de gele vakjes hebben. Die doen namelijk verschillende dingen afhankelijk van of je het Scotland of het Ireland bord gebruikt. Laten we eerst een kijkje nemen naar het Scotland bord – de meer tactische van de twee. De vakjes op dit bord zijn grotendeels al bedrukt, waardoor er minder vrije ruimte is om zelf clusters in elkaar te zetten. Wanneer je een tegel voor de eerste keer naast één van de gele vakjes op het bord legt, mag je daar één van je kathedralen op leggen en een scorekaart pakken. Deze scorekaart levert je drie tot vijf punten op als het je lukt om te voldoen aan het criteria dat erop staat aan het einde van het spel. Dit is mijn favoriete van de twee borden, ondanks dat het boekje dit de basisvariant noemt, omdat het (wat ik zie als) de kern van Rebirth goed weet te pakken. Je knalt een tegel, scoort punten en gaat weer verder. Minder elkaar blokkeren (al zit dat er zeker wel in) en meer proberen om efficiënt te bouwen.

Het Ireland bord van Rebirth verschilt op een paar cruciale manieren. Allereerst, de gele vakjes. Deze geven je dit keer niet een scorekaart die alleen jij scoort, maar een brede selectie aan bonussen. Dit kunnen simpele dingen zijn, zoals extra punten, of complexere dingen als hele extra, gratis, beurten. Daarnaast liggen er bij dit bord acht scorecondities open naast het bord. Ben jij de eerste speler die aan een bepaalde conditie voldoet, dan scoor jij dikke punten en leg je er een kathedraal bij. Voldoe je daarna aan de conditie, dan scoor je beduidend minder punten. Als laatste zijn de vakjes op dit bord een stuk leger, waardoor je veel meer eigen controle hebt over hoe je het bord vormgeeft. Deze kant is dus veel strategischer, en (ondanks dat ik het zeker leuk vind om deze variant te spelen) daardoor ook minder snel en snappy dan het Scotland bord. Laat die beschrijving je echter niet van de wijs brengen; ik vind ook dit bord erg leuk! Gewoon alleen nét iets minder dan het andere bord. Beide varianten zijn echter sterk de moeite waard.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

The weight of that which came before

Goed, tijd om de olifant in de kamer te bespreken: hoe uniek is dit spel nou echt? Is dit spel nou echt zo anders dan Eufraat en Tigris, Through the Desert, Samurai, Babylonia, Blue Lagoon en Cascadero? Je weet wel, andere spellen van Reiner Knizia, we hebben het dan nog niet eens over vergelijkbare spellen van andere ontwerpers! Tuurlijk, al die spellen verschillen op hun eigen manieren van elkaar, maar in de kern zijn het allemaal spellen waar je om de beurt een tegel op het bord legt in de hoop dat je daardoor punten kan scoren en/of een soort area control spel kan spelen. Dus hoe is Rebirth anders dan die spellen?

Rebirth leent diens DNA het meeste van Babylonia. Je ook hier verschillende soorten tegels en het bouwen van ketens, samen met het omcirkelen van vakjes om zo area control punten te kunnen krijgen. Tuurlijk, er zijn hier en daar vleugjes Samurai en zweempjes Blue Lagoon, maar de duidelijkste voorvader is Babylonia. Het eerste verschil zit hem in de gele vakjes – die maken een hoop verschil. Of het nou is dat je kaarten verzamelt en zo je eigen geheime victory conditions gaat bouwen of dat je naar checkpoints toewerkt, beide speelborden in Rebirth bieden daar iets wat anders is dan wat je bij Babylonia kan krijgen. Daarnaast is je beurt bij Rebirth doodsimpel – je speelt één tegel. De eenvoud van je acties is wat me oorspronkelijk zo aantrok aan Blue Lagoon, maar Rebirth weet hier verdieping aan te brengen zonder dat je verzandt in allemaal nonsens tegels die tien verschillende dingen doen.

Uiteindelijk is het lastig te zeggen wat dit spel nou echt uniek maakt tussen die andere zes titels. Wat ik wél weet, is dat ik de meeste van die titels weer doorverkocht heb. Maar Rebirth niet, die staat nog steeds in mijn kast. Eufraat en Tigris is een top 5 bordspel voor mij, en Samurai doet zulke eigen dingen dat ik niet verwacht die ooit te verkopen, maar de andere zes? Die hebben ruim baan moeten maken voor Rebirth. Er is iets elegants aan een ronde lang naar één actie toewerken die weer lekker z’n eigen dingen doet. Ik was oprecht verbaasd dat ik Babylonia en Blue Lagoon verkocht heb nadat ik Rebirth speelde, maar het is toch gebeurd. Dat wil niet zeggen dat ik vind dat jij dat ook moet doen – jij moet dat uiteindelijk lekker zelf weten. Rebirth was voor mij echter wel een blijver, en die anderen niet. Een wending die me nog steeds verrast, aangezien Blue Lagoon één van mijn favoriete Reiner Knizia spellen ooit is.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Gameplay: Rebirth weet een goede balans te treffen tussen strategisch denken en simpele keuzes. Je zou verwachten dat het hebben van slechts één tegel ervoor zou zorgen dat je beurten simpel en voorspelbaar aanvoelen, maar de ontwikkelende board state zorgt ervoor dat je toch steeds interessante vragen voorgeschoteld krijgt. Erg leuk.

Speelbaarheid: beurten vliegen voorbij, maar voelen niet een-dimensionaal aan. Je kan wel degelijk strategisch denken tijdens andermans beurt, en je merkt ook dat het loont om het bord goed in de gaten te houden. Dat gaat echter niet ten koste van spelsnelheid, en je merkt ook dat het spel een soort speeltempo eb en vloed heeft. Heel interessant, en het spelen meer dan waard.

Duurzaamheid: ik weet niet of Rebirth oneindige herspeelbaarheid heeft, in het bijzonder bij het Scotland bord, maar het feit dat je kan blijven variëren tussen de twee borden gaat de speeltijd die je hebt drastisch verlengen. Ik zie er in ieder geval naar uit om deze nog vaak op tafel te krijgen.

Interactie: je bent bij een potje Rebirth constant bezig met het maken van een gezamelijke board state, waarbij je steeds rekening moet houden met je tegenstanders. Willen ze dit vakje? Kan ik dat kasteel overnemen? Lukt het me om ze hier te blokkeren? Heerlijk interactief, zelfs voor een Eurogame. Je kan elkaar niet in elkaar slaan zoals bij een potje Root, maar je bent wel degelijk met elkaar aan het spelen.

Handleiding: de handleiding bij Rebirth is duidelijk, geeft goede voorbeelden en duidelijke diagrammen, en daarnaast krijg je ook een goede player aid waar alle belangrijke dingen op staan. De regels voor gelijkspel zijn wel makkelijk overheen te lezen en kunnen het einde van het spel nogal op z’n kop zetten als je er niet op let, maar verder heb ik geen feedback. Goed regelboek.

Rebirth is niet baanbrekend, maar wel van hoge kwaliteit. Het is het resultaat van jarenlang blijven itereren op een formule waarbij een mindere designer al na twee spellen uitgespeeld zou zijn. Ik ben erg onder de indruk van hoe eigen Rebirth weet te voelen, ondanks dat het ook erg lijkt op diens grotere broers en zussen. Het neemt niet de grootste risico’s, maar weet daarentegen wel de aandacht te leggen op datgene wat écht goed is. Ik blijk toch liever een goede iteratie te hebben dan een miserabel experiment. Soms is simpele diepgang gewoon meer dan genoeg.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat ik verder nog kwijt wil

Dit spel heeft waarschijnlijk de meest bescheiden deluxe versie die ik ooit heb gezien. Ik heb de deluxe Kickstarter versie, maar kopers van de retail versie gaan zeker niet bedrogen uitkomen. Welke dingen zijn deluxe? Kartonnen doosjes voor je kaarten, zakjes voor je player pieces, en je score token is een zeppelin (in plaats van een kartonnen fiche). That’s it. Ik kan me voorstellen dat mensen graag de zakjes hebben (zodat je tegels niet in een soort ongedefinieerde stapel op tafel hoeven te liggen), maar de rest is pure bonus. Dat betekent dus ook dat al die mooie miniatuurtjes (de kastelen en de kathedralen) allemaal standaard zijn! Ik ben blij om te zien dat de deluxe versie van een spel niet gewoon uitknijperij is, en in plaats daarvan snapt dat een kleine upgrade soms ook gewoon genoeg is.

Wist je dat de miniaturen in dit spel gewoon van hout zijn? Het is echt waar! Uitgever Mighty Boards heeft Re-Wood gebruikt voor de minaturen van dit spel; een product gemaakt van houtsnippers en zaagsel wat ze in verschillende mallen kunnen spuiten voor een plastic-achtig effect. Rebirth is (wat deze technologie betreft) een prachtig uithangbord, aangezien de kastelen en kathedralen echt prachtig zijn. Ze zijn licht en gedetailleerd, zonder dat je dus nog meer plastic de wereld in hoeft te helpen. Ik kan me voorstellen dat deze technologie niet “gewoon” oneindig beschikbaar is, maar wat mij betreft smaken de Re-wood onderdelen bij Rebirth naar meer.

Wat vind jij?

Heb jij ook wel eens dat je nieuwe spel een oude favoriet in je collectie van de troon stoot? Wat vind jij van de overstap van plastic naar hout in de productie van spelonderdelen? Wat is jouw favoriete tile layer? Laat het me weten in de comments!