In 2024 zijn er veel mooie spellen uitgekomen en Devir doet daar met Daitoshi nog een schepje bovenop. In Daitoshi speel je als magnaat met als doel de stad uit te breiden. Hiervoor ga je fabrieken bouwen en gebruik je stoommachines om de grondstoffen uit de omgeving te kunnen delven en deze om te zetten in bouwmaterialen en energie. Echter zijn de Yokaï, het inheemse en spirituele volk, daar niet blij mee. Je moet dus zorgen dat je pelgrims deze Yokaï bezoeken, de schade restaureren en daarmee uiteindelijk reputatie in de vorm van punten opbouwen. Laten we eens kijken naar dit pittige spel waarin het je natuurlijk weer duizelt van de hoeveelheid opties.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Hoe speel je Daitoshi?

Je speelt Daitoshi om de beurt door ofwel te produceren ofwel een stadsbeurt te spelen. Een productiebeurt vindt plaats op je eigen spelersbord door je fabrieken van stoom te voorzien. Deze fabrieken leveren je vaak grondstoffen en punten op en gedurende het spel zullen ze ook verbeteren en steeds meer gaan opleveren. Je wilt er dus goed opbouwen zodat je deze productiebeurten zo efficiënt mogelijk kan spelen, en daar komen de stadsbeurten om de hoek kijken.

Een stadsbeurt doe je op het centrale speelbord, daar is in het midden een stad van vijf wijken gevormd met stadstegels. Deze vormen een zogeheten rondel: je zet aan het begin van je beurt je magnaat één of twee plekken verder. Daar mag je, als je op de goede plek staat en stoom betaalt, ook je gekleurde werkers plaatsen voor bepaalde voordelen. En daarna ga je de aangegeven gebieden exploiteren, klinkt mooi, maar eigenlijk betekent dat dus dat je het land uitput en in conflict raakt met de lokale gemeenschap van de Yokaï. Dat uitputten is interessant want het levert je werkers en mogelijk stoom op, maar als je in conflict raakt worden andere acties slechter voor je.

En tot slot speel je jouw hoofdactie die op de wijk afgebeeld staat. Op elke wijk staat één van de volgende vier acties: het kopen van nieuwe uitvindingen voor je fabrieken, wijken in de stad uitbreiden, een wijk van energie voorzien, handelen met andere steden of bijdragen aan de mega-machine. Elk van deze acties heeft andere soorten grondstoffen nodig en geeft je andere bonussen. Hoe je jouw spel opbouwt baseer je daarom vaak op hoe de wijken verdeeld zijn, welke mega-machine in dit spel gemaakt wordt en welke bonussen er bij de handel-acties liggen. Kortom: Daitoshi heeft veel variatie in de setup en het is aan jou om je optimale route door deze puzzel te bepalen.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat is daar bijzonder aan?

Ik gebruik het woord Eurogame vaak, maar wat bedoel ik daar eigenlijk mee? Voor mij heeft een Eurogame een aantal aspecten: alle spelers doen tot het einde van het spel mee en dan wint de speler met de meeste punten; er zijn veel verschillende manieren om punten te halen; er is weinig ruimte voor geluk; thema’s zijn ondergeschikt aan de gameplay; én er is indirecte spelersinteractie. Bij Daitoshi kan je alle deze punten afvinken, maar wat zijn dan de dingen die Daitoshi leuk maken? Die zitten hem voor mij vooral in het exploiteren van de gebieden en de pelgrims die je op die sporen vooruit wilt zetten.

Daitoshi forceert je eigenlijk om tijdens het spel zo veel mogelijk te spreiden, maar juist aan het einde van het spel weer volledig te focussen. Als je namelijk meerdere exploitatietegels van dezelfde soort hebt, dan wordt je gestraft en zijn je acties minder goed. Echter, aan het einde zorgt elke pelgrim met het aantal gezette stappen op een ander aspect voor een veelvoud aan punten. Je pelgrims kunnen niet verder lopen als er nog tegels liggen, dus moet je vooral kiezen en kijken op welke sporen je tegenspelers met je gaan meewerken. Anticiperen dus, want die multipliers kunnen het verschil maken tussen het spel winnen en verliezen.

Die indirecte spelersinteractie is stiekem vaak het aspect wat een spel voor mij goed maakt of waardoor ik het links laat liggen. Bij Daitoshi zit het sterke punt hem in de productiebeurten: als een andere speler gaat produceren mag je namelijk óók produceren, maar dan met wat minder voordelen. Je hoeft daar dan je eigen beurt niet voor op te geven, je wilt daarom je eigen productiebeurten goed timen zodat andere spelers er zo min mogelijk een slaatje uit kunnen slaan. Precies dat is wat ik zoek in een Eurogame: Het gevoel dat jouw acties van invloed zijn op je tegenspelers, dus niet alleen maar op je eigen bordje bezig zijn om na het spel elkaar aan te kijken en te vragen wat die ander nou heeft gedaan.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Engine building, maar dan tijdelijk

Eén van de opties in Daitoshi is om te handelen met andere steden (al is dit enkel thematisch, je kan het ook uitleggen als ‘een vlaggetje neerleggen zodat je die later kan activeren’). Onderaan het bord zijn een aantal plekken afgebeeld waar je jouw vlag neer kan leggen. Afhankelijk van waar je jouw vlag neer wilt leggen kost het je meer of minder stoom. Als je daar genoeg luxe goederen bij inlevert mag je jouw vlag daar neerleggen, hopelijk wat punten pakken en misschien zelfs het voordeel activeren. Vanaf nu telt voor jou: als je X doet dan krijg je Y, maar…dat is maar één keer, daarna krijg je jouw vlaggetje gewoon weer terug. Dus probeer goed te bedenken waar je de eerstvolgende keer het grootste voordeel uit haalt en wat je dat oplevert.

Deze bonus-effecten liggen willekeurig verdeeld over de handelsposten, dus er kunnen mooie combinaties liggen of juist helemaal niet. Dat is nou net de puzzel. Ook de mega-machine heeft een bepaalde focus, er zijn er vier van (en met de promo vijf). Waar ik me bij één van de spellen afvroeg hoe je ooit je hoed meerdere keren rond het bord kreeg, werd me dat met een andere mega-machine in de schoot geworpen en had ik veel meer conflicten met de Yokaï dan in het eerste spel.

Eerder schreef ik al over de variatie in S.E.T.I. door de verschillende levensvormen. Datzelfde gevoel krijg ik hier bij Daitoshi ook, er zit genoeg variatie in om het spel vaker te willen spelen zonder dat je het gevoel hebt dat je een herhaling van zetten doet. Dat komt in dit geval door de mega-machine en de handelslocaties, maar ook door de volgorde en plaatsing van de stadsdelen. Al deze dingen zorgen voor een leuke puzzel die, als je dan toch kritisch moet zijn, soms wat analysis paralysis-gevoelig zijn, maar omdat het aantal handelingen per beurt redelijk beperkt zijn zit je niet zo lang te wachten als bij Unconscious Mind bijvoorbeeld.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Mijn beoordeling

Gameplay: De frustratie tussen het krijgen van teveel tegels door de exploitatie en het vooruit willen met je pelgrims is echt top. Dit mechanisme geeft het spel echt een nieuwe vibe ten opzichte van andere spellen.

Kwaliteit: Het speelmateriaal is echt goed gemaakt, de spelersborden zijn dual-layered en kunnen dubbelvouwen. Er is zeker niet bespaard op het materiaal en de grondstoffen zijn van acrylaat gemaakt, dat ziet er tof uit!

Vormgeving: Daitoshi ziet er erg mooi uit, dat ten eerste. Maar… het is lastig om de acties van elkaar te onderscheiden, ook al went dat vanzelf. Ik zou het fijner vinden als dat wat vriendelijker was weergegeven.

Prijs/kwaliteit: Het spel kost je slechts €55. Dat is niks tegenwoordig, zeker niet als je kijkt wat er allemaal in deze doos gestopt is.

Interactie: Het blijft passieve spelersinteractie, maar het is een keer meer dan ‘ik doe dit om iets weg te nemen voor jou’. Bij Daitoshi moet je nadenken over wat het jou of wat het een ander biedt als je gaat produceren en, zeker met lage spelersaantallen, wil je kijken welke exploitatie-tegels de ander zal gaan pakken. Alleen dan kan je pelgrim ver genoeg vooruit.

Daitoshi was een spel dat pas later op mijn Spiel’24 wishlist terecht is gekomen, maar het is van de spellen die mee naar huis zijn gekomen nu al het meest gespeelde spel. De variatie en diepgang zijn echt heel goed bij deze en ik heb nog steeds het idee dat ik kan verbeteren. Deze zal nog vaak op tafel komen.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat ik verder nog kwijt wil

Daitoshi krijgt op Boardgame Geek een gewicht van bijna 4.0 (uit 5.0). Ik denk dat dit gewicht onder andere verklaard kan worden door de artwork. Deze kan namelijk wel overweldigend zijn en niet alle iconen zijn direct goed te overzien, denk bijvoorbeeld aan de plekken waar je magnaat wel of niet kan staan. Mijn advies: Gewoon nog een paar keer spelen, daar gaat de speeltijd ook echt omlaag van. Doordat de mogelijkheden én het aantal handelingen dat je kan doen in een beurt beperkt is zal je zien dat hij lekker vlot speelt en je óók nog eens kan bedenken wat je tegenstanders zouden willen doen. Dat kan ik niet van alle spellen van dit gewicht zeggen.

Artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat vind jij?

De in de stad Daitoshi draait alles om rondels, de actieplekken liggen als het ware in een cirkel en je mag een aantal stappen zetten om verder te gaan naar de volgende acties. Dit spel heeft zelfs drie van deze rondels in elkaar zitten. Dit zit natuurlijk ook in Teotihuacan, Patchwork, Windmill Valley en vele andere spellen. In welk spel vind jij dat het rondelsysteem het meest tot zijn recht komt?