Ik ben een ongegeneerde fan van de spellen van Cole Wehrle. Door Root ben ik steeds dieper de bordspellen in gedoken, en met Oath heb ik al een aantal vriendschappen onder druk gezet. Ik ben ook fan van zijn historische games, zoals Pax Pamir en John Company, en was er dus ook als de kippen bij toen hij een nieuw spel aankondigde. Het was twee jaar wachten, maar inmiddels heb ik Arcs in handen. Kan Arcs de beloftes van Root en Oath waarmaken, of vliegt dit spel het stille duister in? Laten we een kijkje gaan nemen!

Belangrijk om vooraf te zeggen dat deze review alleen over het basisspel gaat, en niet over de uitbreiding. Arcs heeft een grote uitbreiding (genaamd The Blighted Reach) waarmee je een soort campaign van drie spellen kan spelen. Op dit moment ben ik die nog druk aan het testen, en derhalve heb ik er nog niets over te zeggen. Het basisspel heb ik echter wel al vaak genoeg gespeeld, en zal ik hieronder dus bespreken. Tijd om bij het begin te beginnen!

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Hoe speel je Arcs?

Arcs is in de kern een soort trick-taking spel. Elke ronde speelt een speler één van diens kaarten uit, wat een aantal dingen bepaald. Op die kaart staan namelijk de acties die je kan doen, en hoe vaak je die acties mag doen. Er zijn vier soorten kaarten in het spel, met elk een eigen verdeling acties (zie foto hieronder). De andere spelers mogen alleen dezelfde kleur kaart spelen als ze een hoger getal hebben. Heb je dat niet, dan kan je een kaart ondersteboven spelen (voor één actie die op de eerstgespeelde kaart staat) of een andere kleur kaart spelen (voor één actie die op die kaart staat). Dan kijk je wie de volgende ronde begint en speel je een nieuwe ronde kaarten.

Belangrijk om te weten is dat niks in Arcs uit zichzelf punten scoort; spelers moeten ambitions aanzetten om te kunnen winnen. Ambitions heb je in zes verschillende smaken. De meeste belonen je als je aan het einde van de ronde de meeste van een soort grondstoffen bezit, maar er zijn ook ambitions die over verwoeste schepen gaan, of het gevangen nemen van de agents van je tegenstander. De kunst is dus om aan het begin van een ronde naar je hand te kijken en te zien welke ambitions je aan kan zetten – dat is namelijk hoe je punten kan scoren die ronde.

Mag je dan ambitions aanzetten wanneer je wilt? Zeker niet, pannekoek – dat mag alleen als je als eerste je kaart speelt in een ronde. Je mag dan een fiche op je kaart leggen waardoor je kaart waarde 0 heeft, en dan mag je de ambition aanzetten die op je kaart afgebeeld staat. Alle kaarten van 2 tot 6 horen namelijk bij een andere ambition. Daarom is het extra belangrijk dat je de hand die je hebt goed speelt, aangezien het zomaar kan gebeuren dat je kaarten uitspeelt die je eigenlijk nog nodig hebt! Hoe ga je die hand dus goed navigeren; hoe ga je dít keer goud proberen te spinnen uit die hand stro die je beet hebt?

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat is daar bijzonder aan?

Het actie mechaniek in Arcs is echt iets bijzonders. Het lijkt in de verte een beetje op Joraku of op Brian Boru, maar dat is vooral omdat er weinig spellen zijn die acties uitvoeren combineren met trick-taking. Arcs geeft daar niet alleen z’n eigen draai aan, maar doet dat ook met verve. Het voelt goed om een hand die als troep aanvoelt zó te spelen dat je toch als winnaar uit de bus komt. Daar is wel wat voor nodig (later meer daarover), maar het voelt echt goed als het dan lukt.

Daarbij wordt eigenlijk alles in Arcs gedreven door de spelers, inclusief de punten. Je krijgt niks cadeau. Tempo is daardoor héél belangrijk, misschien wel belangrijker dan alle andere dingen in het spel. Een veelgehoorde klacht die ik terug heb gekregen van spelers is dat hun hand aanvoelde alsof ze er niks mee konden doen, maar hier zit de grap – dat is voor alle spelers zo. Het spel gooit echter zelf niks je kant op, waardoor je vrij bent op die hand zo effectief mogelijk te gaan navigeren. Je bent zelf (samen met je tegenstanders) verantwoordelijk voor de punten die gescoord gaan worden, dus zal je zelf moeten gaan zoeken naar die route. Dat goed doen, wederom, is echt heel leuk.

En dan hebben we het nog niet eens over het vechten gehad! Gevechten in Arcs zijn cool omdat je het helemaal zelf in de hand hebt. De aanvaller maakt alle beslissingen, inclusief welke dobbelstenen ze willen rollen. Je mag voor elk schip wat je het gevecht mee in neemt een dobbelsteen pakken, en die mag je vrij mixen zoals je wilt! Wil je weinig risico nemen? Neem lekker de blauwe! Wil je echt graag dat de schepen van je tegenstander stuk gaan? Neem lekker wat rode dobbelstenen en bereid je voor om klappen te vangen! De gele dobbelstenen zijn de meest spicy dobbelstenen in het spel, aangezien die de kaarten en grondstoffen van je tegenstander kunnen stelen! Maar ze doen ook de meeste schade tegen je eigen schepen, en zijn dus gevaarlijk. En dat stukje risico management, dat is heel cool aan de gevechten in Arcs.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Ambitieus, van top tot teen

Het voelt terecht dat het woord ‘ambitie’ herhaaldelijk voorbij komt tijdens het spelen, aangezien je duidelijk merkt dat Cole Wehrle en Leder Games echt wat anders probeerde te doen. Cole schrijft altijd designer diaries als hij een spel op crowdfunding heeft staan, en het is fascinered om te zien hoe de aanpak voor Arcs zich ontwikkelde voordat het uit is gekomen. Alle keuzes voelen dapper en gedreven door een wens om écht iets anders te doen, en het eindresultaat mag er dan ook zijn. Ik weet niet of Arcs in een ander paar handen überhaupt de printers had bereikt, laat staan zo goed zou spelen als het nu doet.

Daarnaast is de productie weer ongeëvenaard dankzij Kyle Ferrin. Kyle Ferrin is de man achter de schattige dieren in Root, de meeslepende vistas in Oath, en mijn favoriete artwork voor een kaart ooit. Ook bij Arcs voelt de artwork zowel functioneel als esthetisch bevredigend. Ik ben heel blij verrast door hoe goed de stijl van Kyle toegepast kan worden op ruimteschepen, vooral ook door het beperkte kleurenpalet van blauw, rood, oranje en grijs. De artwork is weer zoals we gewend zijn van Kyle – direct iconisch en diep aantrekkelijk.

Om een Engelse term te mogen gebruiken, het spelt voelt singular; Arcs voelt alleen in zijn soort. Een van de spelers bleef tijdens een recente teach opmerken hoe slim bepaalde mechanieken zijn, en hoe raar het eigenlijk is dat we die nog niet eerder gezien hebben. Mensen bleven tijdens het spelen opmerken hoe onwennig het voelde om te spelen omdat ze niet iets hadden om het mee te vergelijken. En, naderhand waren mensen enthousiast om Arcs weer te spelen omdat het eigenlijk nergens anders op lijkt. Drie van de mensen met wie ik het gespeeld heb, gingen gelijk kijken waar ze het zelf konden kopen. Een veel groter compliment is er denk ik niet voor een bordspel.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

De duistere kant van de maan

Dat gezegd hebbende, kan ik Arcs écht niet aan iedereen aanraden. Ondanks dat Arcs met afstand het makkelijkste spel is dat uit de koker van Cole Wehrle is gekomen, is het nog steeds ingewikkeld. De juiste ambition declaren is moeilijk. Het tempo spel is moeilijk. De juiste acties doen om ervoor te zorgen dat je daadwerkelijk punten scoort is moeilijk. Alles in dit spel is moeilijk als je geen vat hebt op de ‘feel’ waar het spel voor gaat. Er is niet één actie in Arcs waar je gewoon punten voor krijgt; alles vindt plaats tijdens de score fase aan het einde van de ronde. Heb je daar geen feel voor, dan scoor je gewoon niks. Je krijgt gewoon geen punten.

Dat klinkt overdreven, maar het is echt een risico. Tijdens een van mijn sessies hadden we een speler die het spel écht niet in de vingers leek te krijgen. Hij was het hele spel lekker bezig met schepen bouwen en op zijn tegenstanders schieten, ook als de ambition waarmee hij dan punten scoorde niet aan stond. Dat was het enige deel van het spel wat hij écht goed begreep. Eindstand? 34, 28, 19 en 2. Hij had twee punten. Ik heb écht mijn best gedaan om hem te helpen, maar uiteindelijk moet ik spelers toch hun eigen spel laten spelen. Hij had geen slechte avond, maar Arcs is wel een spel dat je na drie uur spelen toch gewoon maar twee punten geeft als je het niet lijkt te snappen. Dat moet je ook maar kunnen handlen.

Daarbij is Arcs echt heel gemeen. Niet op een manier die ik vervelend vind, ik ben namelijk dol op dit soort interactie, maar ik ben niet alleen op de wereld. Mensen die het vervelend vinden als hun infrastructuur of ruimtescheepjes opgeblazen worden, kunnen beter iets anders spelen. Zelfs de grondstoffen en kaarten in je tableau zijn niet veilig; een speler kan gewoon een hand oranje dobbelstenen pakken en proberen om alles van je af te pakken. Als je daar geen plezier uit kan halen, dan heeft Arcs niks te bieden om daar toch lol uit te halen. Het gaat over opportunisme, en daar hoort agressie (in het geval van Arcs) nou eenmaal bij.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Millenium Falcon, of toch een escape pod?

En dat bij elkaar maakt het toch lastig om Arcs gewoon blind aan te raden. De meningen over Arcs waren ook verdeelder dan ik in eerste instantie had verwacht. Spelers liepen er tegenaan dat ze niet konden doen wat ze wilde doen. Je acties (samen met de bonusacties die je uit je grondstoffen kan krijgen) zijn moeilijk te optimaliseren. Het spel is heel tactisch, waardoor vooruit plannen moeilijk is. IK had het heel erg naar mijn zin, maar ik kan goed dealen met de dingen waar ze tegenaan liepen. Voor andere spelers was het echter een dealbreaker die ervoor zorgde dat ze het niet alleen niet meer willen spelen, maar ook nog eens vervelend vonden om te spelen. Dat is natuurlijk niet waar je op hoopt als je een spel aan iemand voorlegt.

Daarnaast is Arcs ook niet bij elk spelersaantal even leuk. Ik heb het met twee, drie en vier spelers gespeeld, en het was met al die aantallen leuk. Drie spelers is verreweg mijn favoriet, maar ik zou het ook met twee of met vier spelers spelen als iemand daarom zou vragen. Ik zou je echter niet aanraden Arcs te kopen als je het vooral met twee spelers doet.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Waarom ik het toch aanraad

Arcs heeft veel diepgang en beloont spelers die het actiesysteem onder de knie krijgen. De mindset switch die je moet doen om over te stappen van “hoe ga ik deze X dingen zo efficiënt mogelijk gedaan krijgen” naar “oh god hoe ga ik deze ronde überhaupt iets doen” is pittig. Spelers die daar echter in slagen, gaan merken dat ze al heel snel hele coole plays kunnen maken in Arcs. De resource fiches goed gebruiken, is de hoeksteen daarvan. Je court kaarten goed inzetten, is het tweede deel. Ik word gewoon heel enthousiast van Arcs, en ik merk ook dat het me elke keer beter af gaat. Het voelt belonend om dit spel onder de knie te krijgen.

Daarnaast is het spel ook heel divers. Het feit dat het vrijwel volledig player driven is, zorgt ervoor dat je van tevoren nooit goed in kan schatten hoe het spel zich gaat ontvouwen. De ene game ben je vooral oorlog aan het voeren, terwijl je de andere game druk bezig bent om planeten met olie en grondstoffen te veroveren. En dan is er nog meer variatie door de inbegrepen Leaders and Lore modules! Naast dat het dus bevredigend is om Arcs onder de knie te krijgen, blijft het ook steeds nieuwe vraagtekens en puzzels opwerpen. Dat is, in mijn ogen, een verrukelijke combi.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Gameplay: ondanks dat het wat moeite kost om Arcs onder de knie te krijgen, denk ik dat er weinig spellen van deze gewichtsklasse zijn die evenveel diepgang bieden als Arcs. Echt een topper, al had ik graag gehad dat het wat makkelijker was om mensen te on boarden.

Kwaliteit: Arcs is het schoolvoorbeeld van een goede bordspel productie. Er is kosten noch moeite gespaard om binnen een heel redelijk budget een prachtig staaltje bordspel neer te zetten. De creme de la creme; I have no notes.

Vormgeving: ik ben een ongegeneerde Kyle Ferrin fan boy, dus de vormgeving van Arcs is weer genieten. Mijn enige punt van kritiek is het feit dat er maar één index op de kaarten zit, waardoor het voor linkshandige vervelend is om de kaarten goed beet te houden. Ik hou mijn kaarten beet als een linkshandige (shout-out naar Magic the Gathering, lang verhaal), waardoor ik steeds zit te klooien met m’n kaarten. Geen ramp, wel vervelend.

Duurzaamheid: ik denk dat Arcs, net als Hive, nagenoeg oneindig te spelen is. Spelers worden beloond voor meesterschap en het goed aanvoelen van een board state, terwijl ze zelf alle touwtjes in handen hebben om daar wat van te maken. Deze gaat niet snel vervelen.

Interactie: Arcs verliest wat punten op interactie, ondanks dat het een zeer interactief spel is. Het is soms nagenoeg onmogelijk om een speler die het tempo spel beter heeft weten te navigeren tegen te houden, zelfs als je daar volledig voor gaat. Dat betekent voor mij dat je toch feel bad momenten krijgt binnen een spel wat je probeert te belonen voor slim spel. Jammer, maar niet onoverkomelijk.

Handleiding: Leder Games is al jaren marktleider als het op regelboekjes aankomt, en ze zetten die lijn door bij Arcs. Alles is behapbaar opgeschreven en duidelijk geïllustreerd, en spelers krijgen ook eigen ‘mini regelboekjes’ met daarin de dingen die het vaakst gevraagd worden. Topspul.

Arcs is de real deal. Het is mooi, heeft vlijmscherpe gameplay, veel diepgang en kan honderden plays dragen. Het feit dat er extra modules in de doos zitten om je spel nog meer variatie te geven, is een heerlijke kers op een al reeds verrukkelijke taart. Nee, dit spel is niet voor iedereen, maar het is wel een spel dat de moeite waard is. Dit spel is als auto leren rijden; onthemend en vreemd in het begin, maar bevrijdend en verrassend wanneer je het onder de knie hebt. De sprong van Ticket to Ride naar Arcs is groter dan ik zou aanraden, maar ik denk dat veel mensen hier veel plezier uit gaan halen.

Het artikel gaat verder na de afbeelding >

Wat ik verder nog kwijt wil

Ik denk dat je deze review toch met een kleine korrel zout moet nemen. Ik weet niet precies hoe het komt, maar ik ben altijd verliefd op de spellen van Cole Wehrle. Daardoor is het soms moeilijk voor me om de spellen echt objectief te benaderen; ik kan niet meer losvlechten of ik Arcs nou zo leuk vind omdat het ECHT leuk is, of omdat het door Cole Wehrle gemaakt is. Mijn relatie met de spellen van Reiner Knizia doet vermoeden dat het me wel lukt (aangezien ik een hoop van zijn spellen niet leuk vind), maar zeker weten doe je het nooit.

Ik had ook de miniaturen voor Arcs, maar die heb ik inmiddels weer verkocht. De houten speelstukken van Leder Games zijn altijd al de beste in de business, en de miniaturen waren gewoon minder goed. Ze bleven minder goed staan en liggen (waardoor onduidelijk werd of een schip nou hits had gehad of niet) en waren gewoon minder mooi. Ik raad die af, speel gewoon lekker met de houten stukken die bij de game inbegrepen zijn.

Wat vind jij?

Heb jij ook andere spellen van Cole Wehrle gespeeld, en wat vond je daarvan? Hoe verhoudt Arcs zich tot de andere spellen in het grote space battle genre? Is Arcs wel of niet een trick-taker, en hoe komt dat dan? Laat het me vooral weten in de comments!